HP 17bII plus Bedienungsanleitung
HP
Kalkulator
17bII plus
Lesen Sie kostenlos die 📖 deutsche Bedienungsanleitung für HP 17bII plus (312 Seiten) in der Kategorie Kalkulator. Dieser Bedienungsanleitung war für 9 Personen hilfreich und wurde von 2 Benutzern mit durchschnittlich 4.5 Sternen bewertet
Seite 1/312

File name : 17bII+-D(MP02-2)-041028(Print) Print data : 2004/10/28
hp 17bII+ financiële rekenmachine
gebruikershandleiding
Editie 2
HP artikelnummer F2234–90013

File name : 17bII+-D(MP02-2)-041028(Print) Print data : 2004/10/28
Mededeling
Het REGISTER JE PRODUCT AAN: www.register.hp.com
DE INHOUD VAN DEZE HANDLEIDING EN DE HIERIN VERVATTE FICTIEVE
PRAKTIJKVOORBEELDEN KUNNEN ZONDER AANKONDIGING
VERANDERD WORDEN. HEWLETT–PACKARD COMPANY GEEFT GEEN
GARANTIE AF VAN WELKE AARD DAN OOK MET BETREKKING TOT DEZE
HANDLEIDING, WAARONDER OOK STILZWIJGENDE GARANTIES VAN
VERHANDELBAARHEID, GESCHIKTHEID VOOR EEN BEPAALD DOEL EN
GEEN INBREUK VORMEND VAN TOEPASSING ZIJN, MAAR DIE HIER
NIET TOT BEPERKT ZIJN.
HEWLETT–PACKARD CO. KAN NIET AANSPRAKELIJK WORDEN GESTELD
VOOR ENIGERLEI FOUTEN OF VOOR INCIDENTELE OF GEVOLGSCHADE
IN VERBAND MET LEVERING, PRESTATIE OF GEBRUIK VAN DEZE
HANDLEIDING OF DE HIERIN VERVATTE VOORBEELDEN.
© Copyright 1987-1989, 2003 Hewlett-Packard Development Company, L.P.
ermenigvuldiging, aanpassing, of vertaling van deze handleiding is, behalve zoals
toegestaan onder de auteurswet, niet toegestaan zonder eerder schriftelijke
toestemming van Hewlett–Packard Company.
Hewlett-Packard Company
4995 Murphy Canyon Rd,
Suite 301
San Diego,CA 92123
Oplage
Editie 2 Januari 2004

De hp 17bII+ heet u welkom 3
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
De hp 17bII+ heet u welkom
De hp 17bII+ maakt onderdeel uit van de nieuwe generatie calculators van
Hewlett–Packard:
Het uit twee lijnen bestaande beeldscherm biedt ruimte voor berichten,
vraagstellingen en labels.
U kunt problemen oplossen met de via de menu’s en berichten aangeboden opties.
De ingebouwde toepassingen lossen de volgende zakelijke en financiële taken op:
Tijdswaarde van Geld. Voor leningen, sparen, leasing en amortisatie.
Rente omrekeningen. Tussen nominale en effectieve tarieven.
Cashflows. Cashflows met kortingen voor het berekenen van netto huidige
waarden en interne opbrengsttarieven.
Obligaties. Prijs of opbrengst op een bepaalde datum. Jaarlijkse of
halfjaarlijkse coupons; 30/360 of dagelijks aangepaste kalender.
Afschrijving. Door het gebruik van methodes zoals rechte lijn,
verminderde balans, jaartotalen en geaccelereerde kostenherstelsysteem.
Zakelijke Percentages. Percentverandering, totaalpercentages,
prijsverhoging.
Valutaberekeningen. Berekeningen tussen twee valuta’s.
Statistieken. Gemiddeld, correlatie coëfficient, lineaire schattingen en andere
statistische berekeningen.
Klok. Tijd, datum, en afspraken.
Gebruik de Oplosser voor niet ingebouwde problemen: typ een vergelijking in en
zoek vervolgens op een onbekende waarde. Het is gemakkelijker dan
programmeren!
Er is 28K bytes geheugen aanwezig om data, lijsten, en vergelijkingen op te slaan.
U kunt informatie afdrukken met de hp 82240 Infrarode Printer.
U kunt tussen ALG (Algebraïsche) of RPN (Omgekeerde Poolse notatie) formules
kiezen voor het invoeren van uw berekeningen.

4 Inhoudsopgave
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Inhoudsopgave
13 Lijst met voorbeelden
16 Belangrijke Informatie
1 17 Beginnen
17 Stroom aan en uit; Voortdurend geheugen
17 Contrast van het scherm afstellen
18 Taal instellen
18 Wat u op het scherm ziet
19 De Shift toets (@)
19 Terugtoets en wissen
20 Rekenen
21 Negatieve getallen invoeren (&)
22 Gebruik menutoetsen
23 Het MAIN Menu
25 Menu’s kiezen en menukaarten lezen
26 Berekeningen met gebruik Menu’s
28 Menu’s afsluiten (e)
28 Waarden in Menu’s wissen
29 Uw eigen vergelijkingen oplossen (SOLVE)
30 Woorden en tekens typen: het ALPHAbetische
Menu
31 ALPHAbetische Tekst bewerken
32 Berekening antwoord (CALC)
33 Instellen van het schermformaat
34 Decimale Plaatsen
34 Interne Precisie
34 Tijdelijk alle 12 cijfers van een getal laten zien
[Temporarily SHOWing ALL]
34 Afronden van getallen
35 Verwisselen van punten en komma’s in getallen

Inhoudsopgave 5
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
35 Foutmeldingen
36 Modi
37 Calculator geheugen (@M)
2 38 Rekenkunde
38 De Calculatorlijn
38 Berekeningen uitvoeren
39 Gebruik van haakjes in berekeningen
40 De percentagetoets
41 Wiskundige functies
41 De machtfunctie (tot een macht verheffen)
42 Het wiskundemenu [MATH Menu]
43 Getallen opslaan en hergebruiken
43 De historische verzameling van opgeslagen
getallen
44 Hergebruik laatste uitkomst (@L)
45 Getallen opslaan en opvragen
46 Werken met inwendige rekenkundige registers
envariabelen
47 Wetenschappelijke Notatie
48 Bereik getallen
3 49 Zakelijke percentageberekeningen
50 Gebruik BUS menu’s
50 Voorbeelden gebruik BUS menu’s
50 Percentage verandering (%CHG)
51 Percentage van totaal (%TOTL)
51 Prijsverhoging als kostenpercentage (MU%C)
52 Variabelen gebruiken in meerdere menu's (MU%P)
52 Variabelen gebruiken in meerdere menu's
4 54 Berekeningen met valutakoersen
54 Het CURRX Menu
55 Een reeks valuta selecteren
57 Koers invoeren

6 Inhoudsopgave
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
59 Converteren tussen twee valuta’s
59 Reeksen valuta opslaan en opvragen
60 Valutavariabelen wissen
5 61 Time Waarde of Money
61 Tijdswaarde van Geld
65 Cashflowgrafieken en getallentekens
66 Gebruik TVM Menu
67 Berekeningen met leningen
71 Berekeningen met sparen
74 Berekeningen met leasing
77 Amortizatie (AMRT)
78 Een amortizatieschema tonen
81 Een amortisatietabel afdrukken
6 84 Rentevoet omrekenen
85 Het ICNV Menu
85 Omrekening rentevoet
88 Rentevormingsperiodes met diverse
betalingsperiodes
7 91 Cashflow Berekeningen
91 Het CFLO Menu
92 Cashflowgrafieken en getallentekens
94 Een cashflowlijst maken
94 Cashflows invoeren
97 Lijst zien en corrigeren
97 Een getal van een lijst naar de calculatorlijn kopiëren
98 Een cashflowlijst benoemen en herbenoemen
98 Een Nieuwe Lijst Aanmaken of Opvragen (GET)
99 Een cashflowlijst en naam wissen
99 Cashflow Berekeningen: IRR, NPV, NUS, NFV
105 Andere berekeningen uitvoeren met CFLO Data

Inhoudsopgave 7
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
8 107 Obligaties
107 Het BOND Menu
109 Obligatieberekeningen uitvoeren
9 113 Afschrijving
113 Het DEPRC Menu
115 Afschrijvingsberekeningen uitvoeren
115 Methoden degressieve afschrijving (DB) , som van
de jaargetallen (SOYD) en lineaire afschrijving
117 De versnelde afschrijving (ACRS)
118 Afschrijving voor een deel van een jaar
10 120 Voortschrijdend totaal en statistieken
121 Het SUM Menu
122 Een SUM Lijst maken
122 Getallen invoeren en het TOTAAL bekijken
123 De lijst bekijken en corrigeren
125 Het kopiëren van een getal uit de lijst naar de
calculatorline
125 De SUM lijst benoemen en herbenoemen
126 Een nieuwe lijst aanmaken of opvragen (GET)
126 Een benoemde SUM Lijst verwijderen
126 Statistische berekeningen (CALC) uitvoeren
127 Berekeningen met een variabele
129 Berekeningen met twee variabelen (FRCST)
131 Krommen aanpassen en Voorspelling
136 Gewogen gemiddelde en gegroepeerde
afwijkingen
137 Sommatiestatistieken
138 Andere berekeningen uitvoeren met de SUM Data
11 139 Tijd, afspraken en datum berekening
139 Tijd en datum bekijken

8 Inhoudsopgave
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
140 Het TIJD menu (TIME menu)
141 Het instellen van tijd en datum (SET)
142 Tijd en datum formaten (SET) veranderen
142 Het bijstellen van de klok instelling (ADJST)
142 Afspraken (APPT)
143 Bekijken en invoeren van een afspraak
(APT1 – APT10)
145 Het bevestigen van afspraken
145 Onbevestigde afspraken
146 Het wissen van afspraken
147 Datum berekening (CALC)
148 Bepalen van de dag van de week voor willekeurige
datums
148 Berekening van het aantal dagen tussen twee
datums
149 Het berekenen van verleden en toekomstige
datums
12 151 De Vergelijkingsoplosser
151 Oplosservoorbeeld : verkoopvoorspellingen
154 Het SOLVE Menu
155 Vergelijkingen invoeren
156 Berekenen met Oplosser menu’s (CALC)
159 Een vergelijking bewerken (EDIT)
159 Een vergelijking benoemen
160 Een vergelijking vinden in de Oplosser lijst
160 Gedeelde variabelen
161 Variabelen wissen
162 Variabelen en vergelijkingen verwijderen
162 Een vergelijking of haar variabelen verwijderen
(DELET)
163 Alle vergelijkingen of alle variabelen in de Oplosser
verwijderen (@c)
163 Vergelijkingen schrijven
164 Wat in een vergelijking kan verschijnen
167 Oplosser Functies

Inhoudsopgave 9
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
172 Voorwaardelijke uitdrukkingen met IF
174 De optelfunctie (∑)
175 Toegang tot CFLO– en SUM–lijsten van de
Oplosser
176 Menu's creëeren voor meerdere vergelijkingen
(S–functie)
178 Hoe de Oplosser werkt
179 Stoppen en herstarten van iteratief zoeken
179 Schattingen invoeren
13 182 Afdrukken
183 De stroombron van de printer
183 Afdrukken met dubbele regelafstand
183 Het scherm afdrukken (P)
184 Andere informatie afdrukken (@p)
185 Variabelen, lijsten en afspraken afdrukken (LIJST)
186 Beschrijvende tekst afdrukken (MSG)
187 Trace Afdrukken (TRACE)
188 Hoe de Printer te onderbreken
14 189 Extra Voorbeelden
189 Leningen
189 Eenvoudige jaarlijkse rente
190 Het rendement van een korting– of
premiehypotheek
192 Jaarlijks percentage voor een lening met
initiëringprovisie
194 Lening met een afwijkende (gedeeltelijke) eerste
periode
197 Canadese hypotheken
198 Vooruitbetalingen (leasing)
199 Sparen
199 Waarde van een fonds waaraan regelmatig
bedragen worden onttrokken
201 Stortingen op een rekening om studie kind te

10 Inhoudsopgave
File name : 17bII+-D(MP03)-050426(Print).doc Print data : 2005/4/27
kunnen betalen
205 Waarde van een belastingvrije rekening
206 Waarde van een belastbare pensioenrekening
208 Gemodificeerde interne rentevoet
211 Prijs van een verzekeringpolis
213 Obligaties
214 Verdisconteerde promessen
216 Statistieken
216 Voortschrijdend gemiddelde
218 Chi–kwadraat ( χ2 ) Statistieken
A 221 Hulp, Batterijen, Geheugen en Onderhoud ce
221 Hulp bij het werken met de Calculator
221 Antwoorden op Veel Voorkomende Vragen
223 Vermogen en Batterijen
224 Indicator Laag Vermogen
224 Batterijen installeren
226 Calculatorgeheugen Beheren
227 De Calculator Terugstellen
228 Voortdurend geheugen wissen
229 Nauwkeurigheid klok
229 Omgevingsbeperkingen
229 Vaststellen indien de calculator onderhoud behoeft
230 Bevestigen van de werking van de calculator:
Zelftest
232 Garantie
234 Service
235 Regelgevende informatie
236 Geluidsniveau
B 237 Meer over de berekeningen
237 IRR% Berekeningen
237 Mogelijke resultaten van het berekenen van IRR%
238 De IRR% berekening stoppen en terug starten

Inhoudsopgave 11
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
238 Een schatting opslaan voor IRR%
239 Oplosser berekeningen
239 Rechtstreekse oplossingen
241 Iteratieve oplossingen
246 Vergelijkingen, gebruikt door de ingebouwde
menu's
246 Actuariële functies
247 Zakelijke percentberekeningen (BUS)
247 Tijdswaarde van geld (TVM)
247 Amortizatie
248 Rentetarief omrekeningen
248 Cashflow berekeningen
249 Berekeningen aan obligaties
250 Berekening afschrijvingen
251 Som en statistieken
251 Voorspellingen
252 Vergelijkingen gebruikt in Hoofdstuk 14
252 Canadese hypotheken
252 Berekeningen resterende periode
253 Vooruitbetalingen
253 Gewijzigde interne opbrengstvoet
C 254 Menu–overzichten
D 261 RPN: Samenvatting
261 Over RPN
261 Over RPN op de hp 17bII+
262 RPN modus instelling
263 Waar de RPN functies zich bevinden
264 Uitvoeren van berekeningen in RPN
264 Rekenkundige thema’s beïnvloed door RPN modus
264 Eenvoudige Rekenkunde
266 Berekeningen met STO en RCL
267 Kettingbewerkingen−Geen haakjes!

12 Inhoudsopgave
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
E 268 RPN: Het stapelgeheugen
268 Wat het stapelgeheugen is
269 Overzicht van het stapelgeheugen (naar beneden
scrollen)
270 Omwisseling van de X– en Y–registers in het
stapelgeheugen
270 Rekenkunde−Hoe het stapelgeheugen werkt
271 Hoe ENTER werkt
272 Wissen van getallen
273 Het LAST X Register
273 Getallen ophalen van LAST X
274 Hergebruiken van getallen
274 Kettingberekeningen
275 Oefeningen
F 276 RPN: Geselecteerde voorbeelden
283 Foutmeldingen
289 Inhoudsopgave

Voorbeeldenlijst 13
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Voorbeeldenlijst
De volgende lijst groepeert de voorbeelden per categorie.
Beginnen
25 Menu’s gebruiken
29 Oplosser gebruiken
Rekenkunde
40 Eenvoudige renteberekening
177 Omrekeningen van eenheden
189 Eenvoudige rente tegen een jaarlijks tarief (RPN
voorbeeld op pagina 276)
Algemene zakelijke berekeningen
50 Percentageverandering
51 Totaalpercentage
51 Prijsverhoging als percentage van kosten
52 Prijsverhoging als percentage van prijs
53 Door het gebruik van gedeelde variabelen
157 Aandelenopbrengst
Berekeningen met valutakoersen
57 Wisselkoers berekenen
58 Wisselkoers opslaan
59 Converteren Hong Kong en U.S Dollars
Tijdswaarde van geld
67 Een autolening
69 Een hypotheek op een huis
70 Een hypotheek met betaling ineens
71 Een spaarrekening
73 Een pensioenregeling
74 Een leasebetaling berekenen
75 Huidige waarde van een lease met vooruitbetalingen

14 Voorbeeldenlijst
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
en koopoptie
80 Een amortizatie–overzicht tonen voor een hypotheek
op een huis
82 Een amortizatie–overzicht afdrukken
Berekeningen voor een leningen met een afwijkende
eerste periode
190 Kortinghypotheek
192 APR voor een lening met provisie
(RPN voorbeeld op pagina 276)
193 Lening vanuit het gezichtspunt van de leninggever.
(RPN voorbeeld op pagina 277)
195 Lening met een afwijkende (gedeeltelijke) eerste
periode
196 Lening met een afwijkende eerste periode plus
aflossing ineens.
197 Canadese hypotheken
199 Leasing met vooruitbetalingen
199 Fonds waaraan regelmatig bedragen worden
onttrokken
201 Stortingen op een rekening om studie kind te kunnen
betalen (RPN voorbeeld op pagina 278)
205 Belastingvrije rekening (RPN voorbeeld op pagina
280)
207 Belastbare pensioenrekening
(RPN voorbeeld op pagina 282)
212 Verzekeringpolis
Rentetarieven omrekenen
86 Omrekenen uit een nominaal naar een effectief
rentetarief
89 Balans van een spaarrekening
Cashflow berekeningen
96 Cashflows invoeren
101 Het IRR en NPV van een investering berekenen
102 Een investering met gegroepeerde cashflows
104 Een investering met kwartaalopbrengsten
209 Aangepast IRR

Voorbeeldenlijst 15
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Obligaties en Promesses
110 Prijs en opbrengst van een obligatie
111 Een obligatie met een calloptie
112 Een nulcouponobligatie
213 Yield to Maturity and Yield to Call
215 Opbrengst na het bereiken van de vervaltijd en na
het nemen van optie
Afschrijving
116 Verminderde balansafschrijving
117 De versnelde afschrijving (ACRS)
119 Gedeeltelijke jaarafschrijving
Voortschrijdend totaal en statistieken
124 Uw bankbalans bijhouden
127 Gemiddelde– mediaan –en standaardafwijkingen
132 Krommen aanpassen
136 Gewogen gemiddelde
217 Een bewegend gemiddelde in fabricatie
219 Verwachte gegooide ogen van een dobbelsteen ( 2
χ
)
Berekeningen van tijd, alarminstellingen en
datum
142 Instellen van de tijd en de datum
146 Het wissen van en opnieuw een afspraak maken
149 Berekening van het aantal dagen tussen twee
datums
150 Een toekomstige datum bepalen
Hoe de Vergelijkingsoplosser te gebruiken
157 Aandelenopbrengst
164 Verkoopvoorspellingen
171 Oplosser functie (USPV) gebruiken
173 Geneste IF functies
180 Door raden een iteratieve oplossing vinden
Afdrukken
187 Trace–Afdrukken een rekenkundige berekening

16 Belangrijke informatie
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Belangrijke informatie
Neem de tijd voor het lezen van hoofdstuk 1. Hierin wordt een overzicht
gegeven van hoe de calculator werkt, worden termen en begrippen
geïntroduceerd die op diverse plaatsen in de handleiding worden gebruikt. Na
het lezen van hoofdstuk 1 kunt u alle functies van de calculator gebruiken.
U kunt of de ALG (Algebraïsche) of de RPN (Omgekeerde Poolse notatie)
modus voor uw berekeningen gebruiken. Op diverse plaatsen in de
handleiding, geeft “v “in de kantlijn aan dat de voorbeelden of
toetsaanslagen in RNP anders moeten worden uitgevoerd. In de Aanhangels D,
E, en F wordt uitgelegd hoe u uw calculator in RPN modus kan gebruiken.
Vergelijk het vraagstuk dat u moet oplossen met de mogelijkheden van de
calculator en lees het onderwerp in kwestie. U kunt informatie over de functies
van de calculator vinden door de inhoud, de onderwerpenindex, de
voorbeeldenlijst en de menukaarten in aanhangsel C (de goudgerande
bladzijden) te raadplegen.
Bestudeer blz. 63 en 92 om te leren hoe de calculator positieve en negatieve
getallen gebruikt in financiële berekeningen, voordat u tijdswaarde van geld of
cashflow–berekeningen uitvoert.
Zie, voor een diepgaander behandeling van bepaalde soorten berekeningen,
hoofdstuk 14, Extra voorbeelden. Als u ervan houdt van voorbeelden te leren,
is dit hoofdstuk een goede informatiebron.

1: Beginnen 17
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
1
Beginnen
Kijk of u dit symbool in de kantlijn ziet. Het geeft aan dat
voorbeelden of toetsaanslagen in ALG modus zijn en dat ze in
RPN modus anders moeten worden uitgevoerd. In de aanhangsels
D, E, en F wordt uitgelegd hoe u uw calculator in RPN modus
moet gebruiken.
De ALG modus beïnvloedt alleen rekenkundige berekeningen ─ alle andere
bewerkingen, met inbegrip van de Oplosser, werken zoals in de RPN en ALG
modi.
Stroom aan en uit; Voortdurend geheugen
Druk, om de calculator aan te zetten, op C (wissen) ( let op: onder de toets
staat AAN [ON]) . Druk op @ om de calculator uit te zetten en daarna op
C. Deze 'shift–functie' wordt o genoemd (let op: boven de toets staat
UIT [OFF]). Aangezien de calculator voortdurend geheugen heeft, heeft het
uitzetten geen invloed op de informatie die u heeft opgeslagen.
Om energie te besparen wordt de de calculator automatisch uitgeschakeld na
10 minuten niet gebruikt te zijn.
Als u het symbool 'batterij bijna leeg' ( ) bovenaan het scherm ziet,
moet u zo snel mogelijk de batterijen vervangen. Volg de instructies op blz.
224.
Contrast van het scherm afstellen Adjusting the
Display Contrast
De helderheid van het scherm hangt af van de verlichting, de hoek waaronder u
naar het scherm kijkt en hoe het contrast van het scherm is afgesteld. Om het
v

18 1: Beginnen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
contrast van het scherm te veranderen, houd de C–toets ingedrukt en druk
op + of -.
Taal instellen
De calculator kan informatie in zes verschillende talen weergeven. De taal die
aanvankelijk door de calculator werd gebruikt werd in de fabriek gekozen. Om
de taal te veranderen:
1. Druk op @ >.
2. Druk op om het INTL menu weer te geven. INTL betekent
"international".
3. Druk op de aangewezen menutoets om de taal te veranderen.
Tabel 1–1. Toetsen voor taal
Toets Omschrijving
Duits
Engels
Spaans
Frans
Italiaans
Portugees
Wat u op het scherm ziet
Menu–labels. Onder in het scherm zijn de menu–labels voor de zes MAIN
Menu's (werkgebieden van de calculator) zichtbaar. Hierover meer in dit
hoofdstuk.
De Calculatorlijn. In de calculatorlijn ziet u getallen (of letters) die u invoert en
de resultaten van berekeningen.

1: Beginnen 19
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Aankondigers.De symbolen die hier worden getoond, worden aankondigers
genoemd.
Elk van hen heeft een speciale betekenis.
De Shift toets (@)
Sommige toetsen hebben een tweede, ‘Shift functie’ die in kleur is aangegeven
boven de toets. De gekleurde Shift toets maakt deze bewerkingen mogelijk. Als
u bijvoorbeeld op @ drukt, daarna loslaat en daarna op C drukt, wordt de
calculator uitgeschakeld. Dit wordt schriftelijk weergegeven met @o.
Door op @ te drukken, wordt de ‘Shift toets aankondiger’ ( ) ingeschakeld.
Dit symbool blijft zichtbaar, totdat u de volgende toets indrukt. Als u per ongeluk
op @ drukt, druk er dan nog eens op om . uit te schakelen
Terugtoets en wissen
De volgende toetsen wissen typefouten, hele getallen, of zelfs lijsten of reeksen
informatie.
Hoofdletterver
grendeling
(pagina 19)
(@ )
Informatie naar de
printer sturen
(pagina 182)
Alarm gaat af off
(of is te laat).
(pagina 145)
Batterijen zijn
laag.
(pagina 224)
Calculator
lijn Cursor
Menulabels voor het hoofdmenu.
Om het hoofdmenu te tonen, druk op
@A (dus eerst op @ , en vervolgens
op e).
Aankondigers

20 1: Beginnen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 1–2. Toetsen om te wissen
Toets Omschrijving
< De terugtoets ‘Bksp’; wist het teken links van de cursor.
C Wissen; wist de calculatorlijn. (Wanneer de calculator is
uitgeschakeld, zet deze toets de calculator aan, maar
zonder iets te wissen .)
@c Deze toets wist alle informatie in het werkgebied (menu)
waarin u zich bevindt. Hij wist bijvoorbeeld alle getallen in
een lijst, als u een lijst ziet (SUM of CFLO). In andere
menu’s (zoals TVM), wist de @c –toets alle
waarden die zijn opgeslagen. In SOLVE kan deze alle
vergelijkingen wissen
De cursor ( ) is zichtbaar als u een getal invoert of een berekening uitvoert.
Als de cursor zichtbaar is, wist u, door op < te drukken, het teken dat u het
laatst hebt ingevoerd. Wanneer de cursor niet zichtbaar is, wist u, door op <
te drukken, het laatste getal.
Toetsen Scherm Omschrijving
12345 <<
,66
‘Backspace’ de 4 en de
5.
@t Berekent 1/123,66.
< Wist de calculatorlijn.
Er zijn ook drastischer wisbewerkings, die in een keer meer informatie wissen.
Zie “Calculator opnieuw instellen” op blz. 227, aanhangsel A.
Rekenen
De “
v
” in de kantlijn is een indicatie dat de voorbeeldtoetsaanslagen voor
ALG modus zijn.
Dit is een korte inleiding bij rekenen. Meer informatie over rekenen vindt u in
hoofdstuk 2. Onthoud dat u fouten kunt wissen door op
< of C te drukken.

1: Beginnen 21
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Bereken 21,1 + 23,8:
Toetsen Scherm Omschrijving
21,1 +
23,8
= = voltooide berekening.
Als een berekening klaar is, begint u met een nieuwe berekening door op een
andere cijfertoets te drukken. Als u in plaats van op een cijfertoets op een
operator–toets druk, gaat u door met de berekening waar u mee bezig was:
77,35 - Berekent 77,35 – 90,89
90,89 =
65 @v* 12
=
Nieuwe berekening:
65 x 12.
/ 3,5 = Berekent 96,75 ÷ 3,5.
U kunt ook lange berekeningen uitvoeren zonder op = te drukken na iedere
deelberekening − alleen aan het eind drukken geeft hetzelfde resultaat. De
berekeningen van de operators worden van links naar rechts uitgevoerd, in de
volgorde waarin u ze invoert. Vergelijk:
65 + 12
3,5 en 12
65 + 3,5
65 + 12 /
3,5 =
Berekenin
g
en worden uit
g
evoerd
in de volgorde waarin ze (van
links naar rechts) staan.
65 +( 12 /
3,5 )=
Gebruik, als dat nodig is,
haakjes om aan te geven welke
berekening moet worden
uitgevoerd.
Negatieve getallen invoeren (&)
De &–toets verandert het teken van een getal.

22 1: Beginnen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Type, om een negatief getal in te voeren, dat getal, druk daarna op &.
Om het teken van een getal dat al zichtbaar is te veranderen – het moet
helemaal rechts staan – moet u op & drukken.
Toetsen Scherm Omschrijving
75 & Verandert het teken van 75.
* 7,1 = Vermenigvuldigt −75 met 7,1.
Gebruik menutoetsen
Gewoonlijk toont de calculator een reeks labels onder in het scherm. Die reeks
wordt een menu genoemd, omdat hij u keuzemogelijkheden geeft. Het MAIN
menu is het beginpunt voor alle andere menu’s.
Menutoetsen
Menulabels
De bovenste toetsenrij hoort bij de labels onder in het scherm. De labels laten u
zien wat de toetsen doen. De zes toetsen worden menutoetsen genoemd; de
labels noemt men menulabels.
v

1: Beginnen 23
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Het MAIN Menu
In het MAIN menu maakt u eerst een reeks primaire keuzes die u naar andere
menuopties leiden. Onafhankelijk van welk menu u op een bepaald moment ziet,
wordt bij drukken op @A weer het MAIN menu getoond. De menustructuur
is hiërarchisch.

24 1: Beginnen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 1–3. Het MAIN Menu
Menulabel Bewerkingen in
deze categorie
Behandeld
in:
TVM: Waarde van geld op
zeker tijdstip:
leningen, spaargeld, leasing,
amortisatie.
Hoofdstuk 5
ICNV: Renteomrekeningen. Hoofdstuk 6
CFLO: Lijsten met flows voor
intern opbrengstpercentage en
netto present waarde.
Hoofdstuk 7
BOND: Opbrengsten en
koersen van effecten.
Hoofdstuk 8
(Financieel)
DEPRC: Depreciatie met
gebruik van SL, DB, en SOYD
methoden, of ACRS.
Hoofdstuk 9
(Zakelijke Percentages)
Percentage van totaal,
verandering van percentage,
verhoging van kostprijs,
verhoging van verkoopprijs.
Hoofdstuk 3
(Statistieken)
Lijsten met getallen, running
total, statistieken met gewogen
gemiddelde, kansberekening,
statistieken van optellingen, en
meer.
Hoofdstuk 10
(Time Manager)
Klok, calender, afspraken,
ontmoetingen, rekenkunde.
Hoofdstuk 11
(Vergelijkingsoplosser)
Maakt aangepaste menu’s van
uw eigen vergelijkingen voor
berekeningen die u vaak
uitvoert.
Hoofdstuk 12
(Valutaberekeningen)
Rekent elke valuta om in de
waarde van die valuta,
uitgedrukt in een andere
valuta.
Hoofdstuk 4

1: Beginnen 25
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Menu’s kiezen en menukaarten lezen
Hieronder wordt een menukaart getoond die een mogelijk pad aangeeft door
drie menu–niveaus: van het MAIN menu, via het BUS menu, naar het MU%C
(bereken als percentage van de prijs) menu. Er zijn geen menu’s die
vertakkingen vormen vanuit het MU%C menu, omdat het MU%C menu een
eindpunt is – het wordt gebruikt voor berekeningen en niet om daarna een
ander menu te kiezen.
FIN
%CHG
BUS
%TOTL
SUM
MU%C
TIME
MU%P
SOLVE CURRX
M%CPRICECOST
Het MAIN menu
BUS menu
MU%C menu
EXIT
EXIT MAIN
Druk op om het BUS menu te kiezen. Druk daarna op om het
MU%C menu te kiezen.
Druk op
e om terug te keren naar het vorige menu. Als u maar lang
genoeg e drukt keert u terug in het MAIN menu.
Druk op
@A om direct terug te keren naar het MAIN menu.
Als een menu meer dan zes labels toont, verschijnt het label helemaal
rechts. Gebruik dit label om te schakelen tussen reeksen menulabels op
hetzelfde ‘niveau’.
Voorbeeld: Gebruik Menu’s. Zie de menukaart voor MU%C (hierboven) en
vergelijk met dit voorbeeld. In het voorbeeld wordt de prijsverhoging in
procenten berekend van een kist sinaasappelen die een groenteboer inkoopt
voor $4,10 en verkoopt voor $4,60.
Stap 1. Bepaal welk menu u wilt gebruiken. We moeten naar het MU%C
(bereken als percentage van de prijs) menu. Als u niet helemaal
duidelijk is welk menu u behoeft, zoek het onderwerp dan op in de

26 1: Beginnen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
onderwerpen index en bekijk de menukaarten in aanhangsel C.
Het tonen van het MU%C menu:
Stap 2. Om het MAIN menu te tonen, druk op @A. Deze stap stelt u in
staat van een bekende plaats op de menukaart te beginnen.
Stap 3. Druk op om het BUS menu te tonen.
Stap 4. Druk op om het MU%C menu te tonen.
Gebruik MU%C menu:
Stap 5. Voer de kostprijs in en druk op om 4,10 als COST op te
slaan.
Stap 6. Voer de verkoopprijs in en druk op om 4,60 als PRICE op te
slaan.
Stap 7. Druk op om de prijsverhoging te berekenen als percentage
van de kostprijs. Het antwoord is:
Stap 8. Druk, om het MU%C menu te verlaten, twee maal op e
(eenmaal om terug te keren naar het BUS menu, en nogmaals om
terug te keren naar het MAIN menu) of druk op @A (om direct
terug te keren naar het MAIN menu).
Gebruik menu’s bij berekeningen
Het gebruiken van menu’s bij berekeningen is eenvoudig. U hoeft niet te
onthouden in welke volgorde u getallen moet invoeren en in welke volgorde de
resultaten getoond worden. In plaats daarvan leiden de menu’s u zoals in het
voorgaande voorbeeld. Alle toetsen die u nodig heeft, staan bij elkaar in de
bovenste rij. Met de menutoetsen slaat u getallen voor de berekeningen op en
begint u met de berekeningen.
Met het MU%C kunt u M%C berekenen, de prijsverhoging in procenten als
COST en PRICE gegeven zijn.

1: Beginnen 27
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
COST PRICE M%C
OPSLAAN 4,60
OPSLAAN 4,10
Berekenen 12,20
Toetsen: 4,60
:Scherm
Toetsen: 4,10
:Scherm
Toetsen:
:Scherm
Hetzelfde menu kan de PRICE berekenen als COST en M%C bekend zijn.
COST PRICE M%C
OPSLAAN 20,00
OPSLAAN 4,.10
Berekenen 4,92
Toetsen:
:
20
Scherm
Toetsen:
:
4,10
Scherm
Toetsen:
:Scherm
Let op dat bij de twee berekeningen dezelfde drie variabelen gbruikt worden;
elke variabele kan zowel voor opslag als voor berekening van waarden
gebruikt worden. Deze variabelen worden ingebouwde variabelen genoemd
omdat ze permanent in de calculator zijn ingebouwd.
Veel menu’s van deze calculator werken netto zo als aangegeven in het
voorbeeld hierboven. De regels voor het gebruik van variabelen zijn:

28 1: Beginnen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Om een waarde op te slaan, Voer met een toets/toetsen het getal in en druk
op de menutoets ∗†. Zowel rekenkundige berekeningen als afzonderlijke
waarden kunnen worden opgeslagen.
Om een waarde te berekenen, druk op de menutoets zonder eerst met een
toets/toetsen een getal in te voeren. De calculator toont als
een waarde wordt berekend.
Om een opgeslagen waarde te controleren, druk op op R (recall) en
daarna op de menutoets. R , bijvoorbeeld, toont de waarde die in
COST is opgeslagen.
Om een waarde naar een ander menu te verplaatsen, doe niets als de
waarde wordt getoond (d.w.z. dat het in de calculator reeks zit). Een getal dat
in de calculator reeks zit blijft daar wanneer u van menu wisselt. Om meer dan
een waarde uit een menu te verplaatsen, gebruikt u storage register. Zie blz.
46 “Storing and Recalling Getallen.”
Menu’s afsluiten(e)
De e –toets wordt gebruikt om het menu dat wordt getoond te verlaten en
terug te gaan naar het menu dat daarvoor werd getoond (zie vorig voorbeeld).
Dit geldt ook voor menu’s die u per ongeluk hebt gekozen: met e komt u
eruit.
Waarden in menu’s wissen
De @c –toets is een krachtig instrument om alle informatie die in het
menu dat getoond wordt te wissen, dat ruimte vrij maakt voor nieuwe
berekeningen.
Als in het menu dat wordt getoond variabelen te zien zijn (dat wil zeggen als
op het scherm menulabels voor variabelen zichtbaar zijn, (bijvoorbeeld COST,
* Indien u zojuist van menu heeft gewisseld en u het resultaat wilt opslaan dat reeds in
the calculatorlijn is opgeslagen, dient u eerst of s te drukken alvorens op de
menutoets te drukken.
† Om hetzelfde getal in twee verschillende variabelen op te slaan, dient u de s voor
de tweede variabele op te slaan, bijv. 25 s

1: Beginnen 29
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
PRICE, en M%C in het MU%C menu), worden bij drukken op @c de
waarden van die variabelen tot nul herleid.
Als in het menu dat wordt getoond een lijst te zien is (SUM, CFLO, of Oplosser),
worden bij drukken op @c de waarden in de lijst gewist.
Druk op R menu label om te zien welke waarde in een variabele is
opgeslagen.
Uw eigen vergelijkingen oplossen (SOLVE)
Dit hoofdstuk introduceert enige ingebouwde menu’s van de calculator. Als de
oplossing van een vraagstuk niet in hp 17bII+ is ingebouwd, kunt u het meest
veelzijdige van de menu’s, de Vergelijking Oplosser, gebruiken. In dit menu
kunt u uw eigen oplossing d.m.v. een vergelijking vinden. De Oplosser maakt
een menu aan dat bij uw vergelijking hoort en dat u steeds weer kunt gebruiken,
netto als de andere menu’s van de calculator.
De Oplosser wordt behandeld in hoofdstuk 12, maar hier vindt u een inleidend
voorbeeld. Omdat in vergelijkingen gewoonlijk letters van het alfabet worden
gebruikt, wordt in deze paragraaf ook uitgelegd hoe letters en andere tekens
die niet op het toetsenbord te vinden zijn, kunnen worden getypt en gewijzigd.
Voorbeeld: Gebruik van de Oplosser. Laten we veronderstellen dat u vaak
vloerbedekking koopt en moet berekenen hoeveel die kost. U weet de prijs per
vierkante yard. Onafhankelijk van hoe u uw berekening maakt (zelfs als u die
helemaal uitschrijft), gebruikt u een vergelijking.
×× =
P/YD L W COST
9
Gebruik, om dit in de Oplosser te typen, het ALPHA menu.
Prijs per vierkante yard Lengte (feet)
Converteert vierkante feet naar vierkante yards
Breedte (feet)

30 1: Beginnen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Woorden en tekens typen:
Het ALPHAbetische menu
Het ALPHAbetische menu wordt automatisch getoond als dit gebruikt moet
worden om letters en tekens te typen. Het ALPHA menu bevat ook tekens die niet
op het toetsenbord te vinden zijn:
Hoofdletters.
Spatie.
Leestekens en bijzondere tekens.
Niet–Engelse tekens.
ABCDE FGHI JKLM
Spatie OTHER OTHER
RS TUV
: < > # $ , . /
Alpha
menu
NOPQ RSTUV WXYZ
FGHI
! @
*
Letterspatie
A
NDERE
tekens
Om een letter te typen, moet u twee toetsen indrukken; u krijgt bijvoorbeeld
door de toetsencombinatie .
Elk letter menu heeft een –toets voor leestekens en niet–Engelse tekens.
De letter menu’s met maar vier letters (bijvoorbeeld FGHI) bevatten een spatie
( ).
Om vertrouwd te raken met het ALPHA menu, kunt u de vergelijking voor de
prijs van vloerbedekking typen. De toetsencombinaties die nodig zijn staan
hieronder. (Let op hoe u het speciale teken “/” kunt krijgen.) Gebruik, indien
nodig, <, om correcties aan te brengen. Als u nog meer moet wijzigen, kijk
dan bij de volgende paragraaf, “Wijzigen ALPHAbetische Tekst.” Als u zeker
weet dat de vergelijking goed is, druk op I om de vergelijking in het
geheugen op te slaan.

1: Beginnen 31
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toetsen Tekens
@A
* *
/ 9 =
I
Let op dat alleen een teken is, dat onderdeel uitmaakt van de naam van de
variabele. Het is niet een operator, zoals ÷.
ALPHAbetische Tekst bewerken
Bij het ALPHA menu hoort het ALPHA–bewerkingmenu. Om het
ALPHA–bewerkingmenu te zien, druk op in het SOLVE menu (of druk op
e in het ALPHA menu).
DEL
ABCDE FGHI JKLM NOPQ RSTUV WXYZ
A
LPHA EXIT
EXIT

32 1: Beginnen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 1–4. Wijzigen van tekst
Bewerking In te drukken label of
toets
ALPHA–bewerkingmenu
Zet een teken voor de cursor. Ieder teken.
Wist een teken op cursorpositie.
Verplaatst de cursor helemaal naar links
over de hele breedte van scherm.
Verplaatst de cursor naar links.
Verplaatst de cursor naar rechts.
Verplaatst de cursor helemaal naar rechts
over de hele breedte van scherm.
Toont het ALPHA menu opnieuw.
Toetsenbord
Wist het teken links van de cursor. <
Wist inhoud calculatorlijn. C
Berekening antwoord (CALC)
Nadat een vergelijking is ingevoerd, wordt deze, na drukken op ,
gecontroleerd en wordt een nieuw, aangepast menu gecreëerd dat bij die
vergelijking hoort.
Menulabels voor uw variabelen
Elke variabele die u in de vergelijking hebt ingevoerd, verschijnt nu als een
menu label. U kunt in dit menu, op dezelfde manier als u dat in andere menu’s
doet, waarden opslaan en berekenen.
Bereken de prijs van de hoeveelheid vloerbedekking die nodig is voor een

1: Beginnen 33
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
kamer van 9’ bij 12’. De vloerbedekking kost $22,50 per vierkante yard.
Begin met het MAIN menu (druk op @A):
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont het SOLVE menu en de
ingevoerde vergelijking.*
Toont het aangepaste menu
voor vloerbedekking leggen.
22,5
Slaat de prijs per vierkante
yard in P/YD op.
12 Slaat de lengte op in L.
9 Slaat de breedte op in W.
Berekend de prijs voor een
kamer van 9’ x 12’.
Bepaal nu de duurste vloerbedekking die u kunt kopen, als het maximumbedrag
dat u kunt betalen $300 is. Let op dat het enige wat u moet doen het invoeren is
van de enige waarde die u verandert.
300 Slaat $300 op in COST.
Berekent de maximale prijs
die u per vierkante yard kunt
betalen.
ee Hiermee verlaat u Oplosser.
Instellen van het schermformaat
Het DSP menu (druk op D) geeft u keuzes om getallen te formatteren . U kunt
het aantal decimale plaatsen kiezen dat wordt weergegeven en bepalen of u
een punt of een komma als scheidteken tussen helen en breuk wilt gebruiken.
* Indien u dezze vergelijking heeft ingevoerd en het nog niet ziet, druk hierop [ or ]
tot u het ziet.

34 1: Beginnen
File name : 17bII+-D(MP04)-050730(Print) Print data : 2005/7/30
Decimale plaatsen
Om het aantal weergegeven decimale plaatsen te veranderen, druk eerst op
D en daarna:
Druk op , en type het aantal decimale plaatsen dat u wilt zien (van 0
tot 11), en druk op I; of
Druk op om altijd een getal zo precies als mogelijk te zien (12 cijfers
maximaal).
Interne precisie
Het veranderen van het aantal decimale plaatsen beïnvloedt wat u ziet, maar heeft
geen invloed op het aantal cijfers van een getal, waarmee de calculator werkt. De
interne precisie varieert van bewerking tot bewerking en kan tussen 12 en 31
cijfers zijn, afhankelijk van wat uitgevoerd wordt. Het aantal in de calculator
opgeslagen cijfers is altijd 12.
U ziet slechts deze
cijfers 2...
....Maar deze cijfers zijn
echter ook intern aanwezig
Tijdelijk alle 12 cijfers van een getal laten zien
(Temporarily SHOWing ALL)
Om tijdelijk een getal met 12 cijfers te zien, druk op @S.Hierdoor ziet u in
het ALL formaat zolang u S ingedrukt houdt.
Afronden van getallen
De @r functie rond het getal in de calculatorreeks af tot het aantal
weergegeven decimale plaatsen. Bij verdere berekeningen wordt de afgeronde
waarde gebruikt.

1: Beginnen 35
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Begin met twee weergegeven decimale plaatsen:
Toetsen Scherm Omschrijving
5,787
D
4 I
Er worden vier decimale
plaatsen weergegeven.
D Alle tekenificante cijfers;
nullen na laatste niet–nul–
cijfer weggelaten.
D
2 I
Er worden twee decimale
plaatsen weergegeven.
@S
(hold)
Voor korte tijd wordt exacte
getal weergegeven.
@r
@S (hold)
Rond het getal af op twee
decimale plaatsen.
Verwisselen van punten en komma’s in getallen
Om punt en komma in getallen van plaats te laten wisselen:
1. Druk op
D om in het DSP (scherm) menu te komen.
2. Kies een punt als scheidteken tussen aantal helen en breuk in getallen – dit is in
USA gebruikelijk (bijvoorbeeld 1,000,000.00) - door op of te
drukken. (Door op te drukken, wordt de punt als scheidteken tussen
aantal helen en breuk te kiezen Of druk of op om een komma als
scheidteken tussen aantal helen en breuk te kiezen). Dit is in andere landen
gebruikelijk.(bijvoorbeeld 1.000.000,00;.de punt wordt dan gebruikt voor
aangeven duizenden enz.)
Foutmeldingen
Soms kan de calculator niet doen wat u wilt, bijvoorbeeld wanneer u de
verkeerde toets indrukt of een getal voor een berekening vergeet. Om u te
helpen en de fout te corrigeren, produceert de calculator een geluidstekenaal en
er verschijnt een bericht.

36 1: Beginnen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Druk op
C of < om de foutmelding te verwijderen.
Druk op een andere toets om de foutmelding te verwijderen en de functie van
die toets uit te voeren.
Voor uitvoeriger uitleg, zie de lijst met foutmeldingen vlak voor de index met
trefwoorden.
Modi
Beeper. U hoort een geluidstekenaal als een verkeerde toets wordt gedruk, bij
een fout en bij alarmtekenaal voor afspraak. U kunt de beeper als volgt
uitschakelen en weer inschakelen in het modi menu:
1. Druk op
@>.
2. Als u op drukt, verandert de instelling van de beeper; de veranderde
instelling verschijnt direct op het Scherm
geluidstekenaal gaat voor fouten en afspraken.
geluidstekenaal gaat alleen voor
afspraken.
schakelt de beeper helemaal uit.
3. Druk op
e als u klaar bent.
Print. Druk op @> om de printer ac adapter in of uit te schakelen.
Druk daarna op e.
Dubbele regelafstand. Druk op @> om bubbele regelafstand
printen aan of uit te zetten. Druk daarna op e.
Algebraïsche. Druk op @> om algebraïsche entry logic te
selecteren.
RPN. Druk op @> om Omgekeerde Poolse notatie entry logic te
selecteren.
Language. Druk op @> om de taal in te stellen.

1: Beginnen 37
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Calculator geheugen (@M)
De calculator slaat vele soorten informatie in het geheugen op. Voor elk stukje
informatie is een zekere hoeveelheid opslagruimte nodig. *
U kunt de hoeveelheid beschikbaar geheugen regelen door op @M te
drukken.
Het nog beschikbare aantal
bytes van het geheugen bedraagt
Het nog beschikbare percentage
van het geheugen bedraagt
De hoeveelheid geheugen die beschikbaar is voor het opslaan van informatie
en het oplossen van vraagstukken is ongeveer 30.740 bytes. (Eenheden ruimte
in het geheugen noemt men bytes.) De calculator biedt onbeperkte
mogelijkheden wat betreft het gebruik van het beschikbare geheugen
(bijvoorbeeld voor lijsten met getallen of vergelijkingen). Gebruik zoveel van het
geheugen als u wilt voor welk vraagstuk dan ook.
Als u bijna het gehele geheugen van de calculator gebruikt, verschijnt het
bericht . Om dit te corrigeren, moet u wat
informatie die eerder is opgeslagen wissen. Zie “Calculator–geheugen
beheren” op blz. 226, aanhangsel A.
Het is ook mogelijk alle informatie die in de calculator is opgeslagen in één keer
te wissen. De procedure hiervoor is te vinden in “Voortdurend geheugen
wissen” op blz. 228.
* Uw geheugenruimte wordt niet belast door het opslaan van getallen in menu’s zoals
TVM (geen Solver menus).

38 2: Rekenkunde
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
2
Rekenkunde
Als u de RPN–logica verkiest boven de algebraïsche, lees dan aanhangsel D
voordat u dit hoofdstuk leest. De “ v “ in de kantlijn is een indicatie dat de
voorbeeldtoetsaanslagen voor ALG modus zijn.
De Calculatorlijn
De calculatorlijn is het deel van het scherm waar getallen verschijnen en
berekeningen worden uitgevoerd. Soms worden op deze lijn labels voor
resultaten weergegeven, zoals . Zelfs als dit het geval is, kunt
u het getal voor een berekening gebruiken. Indrukken van + 2 = berekent
bijvoorbeeld 124,60 plus 2, en de calculator toont het antwoord, 126,60.
Er bevindt zich altijd een getal op de calculatorlijn, zelfs als soms de
calculatorlijn verborgen is door een bericht (zoals ).
Om het getal op de calculatorlijn te zien, drukt u op <, waardoor het bericht
verdwijnt.
Berekeningen uitvoeren
In hoofdstuk 1, blz. 20, staat een inleiding over eenvoudige berekeningen.
Vaak is voor langere berekeningen meer dan een bewerking nodig. Deze
berekeningen worden kettingberekeningen genoemd omdat meerdere
berekeningen de schakels van een ketting vormen. Om een kettingberekening
uit te voeren hoeft u niet na elke (deel)berekening op = te drukken. Een keer
helemaal aan het einde is voldoende.
Om bijvoorbeeld 750 12
360
× te berekenen, kunt u of:
750 * 12 = / 360 =
typen, of
v
v
v

2: Rekenkunde 39
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
750 * 12 / 360 =
In de tweede notatie heeft de / –toets dezelfde functie als de = –toets,
namelijk: toon resultaat van 750 x 12.
Hier volgt een langere kettingberekening.
456 - 75 68
18,5 1,9
×
Deze berekening kan geschreven worden als: 456 − 75 ÷ 18,5 x 68 ÷ 1,9.
Let op wat er op het scherm gebeurt als u de berekening invoert:
Toetsen Scherm
456 - 75 /
18,5 *
68 /
1,9 =
Gebruik van haakjes in berekeningen
Gebruik haakjes als u de berekening van een tussenuitkomst wilt uitstellen totdat
u meer getallen hebt ingevoerd. U wilt bijvoorbeeld berekenen:
30 x 9
85 - 12
Als u 30 / 85 - zou intypen, zou de calculator de tussenuitkomst 0,35
berekenen. Maar dat is niet wat u wilt. Om de deling uit te stellen totdat u 12
van 85 hebt afgetrokken, moet u haakjes gebruiken:
v

40 2: Rekenkunde
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toetsen Scherm Omschrijving
30 /( 85
-
Er wordt geen berekening
uitgevoerd.
12 ) Berekent 85 − 12.
* 9 Berekent 30 / 73.
= Berekent 0,41x 9.
Let op dat u een * moet invoeren om te vermenigvuldigen; met haakjes kunt u
niet vermenigvuldigen.
De percentagetoets
De % –toets heeft twee functies:
Bereken een Percentage. In de meeste gevallen deelt % een getal door 100.
De enige uitzondering hierop is als een plus– of minteken aan het getal vooraf
gaat. (Zie hieronder '' Percentage optellen of aftrekken'' [“Adding or
Subtracting a Percentage”] .)
25 % geeft bijvoorbeeld als resultaat .
Om 25% van 200 te berekenen, typt u: 200 * 25 % =. (Het resultaat is
.)
Een percentage optellen of aftrekken. U kunt dit allemaal in één berekening
doen:
Om bijvoorbeeld 25% van 200 af te trekken, typt u 200 - 25 % =. (Het
resultaat is .)
Voorbeeld: Berekening met enkelvoudige rente. U leent $1.250 van een
familielid en komt overeen dat u de lening over een jaar terugbetaalt op basis
van 7% enkelvoudige rente. Hoeveel geld moet u betalen?
v

2: Rekenkunde 41
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toetsen Scherm Omschrijving
1250 + 7 % De rente over de lening is
$87,50.
= U moet dit bedrag na een
jaar terugbetalen.
Wiskundige functies
Sommige wiskundige functies verschijnen op het toetsenbord; andere in het
MATH menu. Wiskundige functies beïnvloeden het laatste getal op het scherm.
Tabel 2–1. 'Shifted' wiskundige functies
Toets Omschrijving
@t reciproce waarde
@v vierkantswortel
@w afronden
Toetsen Scherm Omschrijving
4 @t Reciproce waarde van 4.
20 @v Berekent 20 .
+ 47,2 * Berekent 4,47 + 47,20.
1,1 @w Berekent 1,12.
= Voert de berekenin
g
(4,47 + 47,2)
x1,12 uit.
De machtfunctie (tot een macht verheffen)
De machtfunctie, u, verheft het voorafgaande getal tot de macht die door het
volgende getal wordt aangegeven.
v
v
v
v

42 2: Rekenkunde
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toetsen Scherm Omschrijving
125 @u 3 = Berekent 1253.
125 @u 3
@t=
Berekent de
derdemachtswortel van 125,
wat hetzelfde is als (125)1/3.
Het wiskundemenu [MATH Menu]
Om het wiskundemenu te tonen, drukt u op @m (de 'shifted' % –toets).
Zoals de andere wiskundige functies, werken deze functies alleen met het getal
dat het laatste op het scherm is verschenen.
Tabel 2–2. De labels van het wiskundemenu
Menulabel Omschrijving
Gewone logaritme (bij het grondtal 10) [Common (base
10) logaritme] van een positief getal.
Gewone antilogaritme of numerus (bij het grondtal 10);
berekent 10x.
Natuurlijke logarithme (bij het grondtal e) logarithm] van
een positief getal.
Natuurlijke antilogarithme; berekent ex.
Faculteit.
Voegt de waarde voor π in op het scherm.
Toetsen Scherm Omschrijving
2,5 @m
Berekent 102,5.
4 Berekent 4 faculteit (4!).
e Hiermee verlaat u het
wiskundemenu.

2: Rekenkunde 43
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
U kunt toegang krijgen tot het wiskunde menu (MATH menu)als een ander menu
wordt getoond. Als u bijvoorbeeld SUM gebruikt, zou u misschien een
wiskundefunctie willen gebruiken. Druk gewoon op @m, en voer daarna
de berekening uit. Als us op e drukt, keert u terug naar SUM. De uitkomst
van MATH blijft op de calculatorlijn. Onthoud evenwel dat u MATH moet
verlaten voordat u SUM weer gebruikt.
Getallen opslaan en hergebruiken
Soms zou u misschien de uitkomst van een vorige berekening in een nieuwe
berekening willen invoeren. Er zijn diverse manieren voor hergebruik van
getallen.
De geheugenstapel van getallen
Als u met een nieuwe bewerking begint, verdwijnt de vorige uitkomst van het
scherm, maar is nog wel bereikbaar. Er worden maximaal vier regels met
getallen opgeslagen: één op het scherm en drie die niet zichtbaar zijn. Deze
regels vormen samen de geheugenstapel.
De toetsen ], [, en @~ laten één regel meer of minder van de
geheugenstapel zien, waardoor de niet zichtbare uitkomsten weer op het

44 2: Rekenkunde
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
scherm verschijnen. Als u [ of ] ingedrukt houdt, wordt de geheugenstapel
opgerold. Maar u kunt de geheugenstapel niet veranderen, als op het scherm
een berekening te zien is, die niet klaar is. Ook kunt u geen toegang tot de
stapel krijgen, als u bezig bent met lijsten (SUM, CFLO) in ALG modus, of met
SOLVE in ALG modus of RPN modus. Alle getallen in de geheugenstapel
worden bewaard als u van menu wisselt.
Als u op @x drukt, wordt de inhoud van de onderste twee regels van het
scherm omgewisseld.
Als u op @c drukt, wordt de geheugenstapel gewist. Weest u
voorzichtig als er een menu actief is, want als dat het geval is, wist c
ook de gegevens van dat menu.
Toetsen Scherm Omschrijving
75,55 - 32,63
=
150 / 7 = 42,92 verdwijnt van het
scherm.
Laten we aannemen dat u 42,92 x 11 wilt berekenen. Door de geheugenstapel
te gebruiken, spaart u tijd uit.
] Verplaatst 42,92 terug naar
de calculatorlijn.
* 11 =
Hergebruik laatste uitkomst (@L)
De @L –toets kopieert de laatste uitkomst – d.w.z. het getal even boven de
calculatorlijn in de geheugenstapel – naar de berekening die uitgevoerd wordt.
Hierdoor kunt u een getal hergebruiken zonder het opnieuw te hoeven typen en
kunt u een ingewikkelde berekening in meerdere porties verdelen.
+
+
39 8
123 17
v
v

2: Rekenkunde 45
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toetsen Scherm Omschrijving
123 + 17 = Berekent 123 + 17.
@ v Berekent 140 .
39 + 8 =/
@L
Kopieert 11,83 naar de
calculatorlijn.
= Maakt de berekening af.
Een alternatieve reeks van toetsaanslagen voor dit vraagstuk zou zijn: 39 + 8
/ (123 + 17 ) @v =
Getallen opslaan en opvragen
De s –toets kopieert een getal van de calculatorlijn naar een speciaal
opslaggebied, dat opslagregister wordt genoemd. Er zijn tien opslagregisters in
het geheugen van de calculator met getallen van 0 tot 9. De R –toets vraagt
opgeslagen getal op en zet ze op de calculatorlijn.
Als er meer dan één getal op de calculatorlijn is, slaat s alleen het laatste
getal op het scherm op.
Om een getal op te slaan of op te vragen:
1. Druk op
s of R. (Om deze stap ongedaan te maken, drukt u op <.)
2. Voer het getal van het register in.
In het volgende voorbeeld worden twee opslagregisters gebruikt om twee
berekeningen uit te voeren waarbij gedeeltelijk dezelfde getallen worden
gebruikt.
4
75,6 560,1 + 475,6
39,15 39,15
Toetsen Scherm Omschrijving
475,6 s 1 Slaat 475,6 op in register 1.
/ 39,15 s
2
Slaat 39,15 (het getal dat
helemaal rechts staat) op in
v
v

46 2: Rekenkunde
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
register 2.
= Maakt de berekening af.
560,1 +R
1
Vraagt de inhoud van register
1 op.
/R 2 Vraagt de inhoud van register
2 op.
= Maakt de berekening af.
De s en R –toetsen kunnen ook met variabelen worden gebruikt. s
(in het MU%C menu) slaat bijvoorbeeld het getal dat het meest rechts
staat op het scherm op in de variabele M%C. R kopieert de inhoud
van M%C naar de calculatorlijn. Als er een (hoeveelheids)uitdrukking op het
scherm staat (zoals ), dan komt het opgevraagde getal alleen in de plaats
van het laatste getal.
U hoeft opslagregisters niet te wissen voordat u ze gebruikt. Door een getal in
het register op te slaan wist u wat er tevoren in zat.
Werken met inwendige rekenkundige registers en
variabelen
U kunt ook werken met rekenkundige registers voor interne opslag.
Toetsen Scherm Omschrijving
45,7 s 3 Slaat 45,7 op in reg. 3.
2,5 s* 3 Vermenigvuldigt de inhoud
van re
g
ister 3 met 2,5 en slaat
de uitkomst (114,25) op in
register 3.
R 3 Toont de inhoud van register
3.
v

2: Rekenkunde 47
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 2–3. Rekenen met registers
Toetsen Nieuwe inhoud van register
s+ oude inhoud van register + getoonde getal
s- oude inhoud van register − getoonde getal
s* oude inhoud van register × getoonde getal
s/ oude inhoud van register ÷ getoonde getal
s@u oude inhoud van register ^ getoonde getal
U kunt ook rekenen met waarden die in variabelen worden opgeslagen. 2
s* (in het MU%C menu) vermenigvuldigt bijvoorbeeld de inhoud
van M%C op zeker moment, met 2 en slaat het product op in M%C.
Wetenschappelijke notatie
De wetenschappelijke notatie is handig als u met erg grote of kleine getallen
werkt. De wetenschappelijke notatie geeft een klein getal (kleiner dan 10) als
1,... maal een macht van 10 weer. Het Bruto Nationaal Product van de
Verenigde Staten was bijvoorbeeld in 1984 $3.662.800.000.000. In de
wetenschappelijke notatie is dit $3,6628 x1012. Bij erg kleine getallen wordt de
decimale punt naar rechts verplaatst en 10 wordt tot een negatieve macht
verheven. 0,00000752 bijvoorbeeld kan als 7,52 x 10−6 worden geschreven.
Als een berekening een uitkomst met meer dan 12 cijfers oplevert, wordt het
getal automatisch in de wetenschappelijke notatie weergegeven waarbij een
hoofdletter E wordt geschreven voor “x10^”.
Vergeet niet dat & het teken van het gehele getal verandert en niet het teken
van de exponent. Om een exponent negatief te maken/van teken te laten
veranderen gebruikt u -.
Voer de getallen 4,78 x 1013 en −2,36 x 10−15 in.

48 2: Rekenkunde
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toetsen Scherm Omschrijving
4,78 @\ 13 Op @\ drukken berekent
de exponent
@c Wist getal.
2,36 @\-
15
Op - drukken voor een
exponent maakt die negatief.
& Op & drukken maakt het
hele getal negatief.
@c Wist getal.
Bereik getallen
De grootste positieve en negatieve getallen die weergegeven kunnen worden
met de calculator zijn ±9,99999999999 x 10 499; de kleinste positieve en
negatieve getallen die met de calculator weergegeven kunnen worden zijn ±1 x
10 –499.

3: Zakelijke percentageberekeningen 49
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
3
Zakelijke
percentageberekeningen
Het zakelijke percentages (BUS) menu wordt gebruikt om vier soorten
vraagstukken op te lossen. Elk soort vraagstukken heeft zijn eigen menu.
FIN
%CHG
BUS
%TOTL
SUM
MU%C
TIME
MU%P
SOLVE CURRX
Tabel 3–1. De Zakelijke Percentages (BUS) Menu's
Menu Omschrijving
Percent change
( )
Het verschil van twee getallen (OLD en NEW),
uitgedrukt als percentage (%CH) van OLD.
Percent of total
( )
Het gedeelte dat een getal (PART) is van een ander
(TOTAL), uitgedrukt als percentage (%T).
Prijsverhoging on
cost
( )
Het verschil van (verkoop)prijs (PRICE) en (kost)prijs
(COST), uitgedrukt als percentage van de kostprijs
(M%P).
Prijsverhoging op
Prijs
( )
Het verschil van (verkoop)prijs (PRICE) en (kost)prijs
(COST), uitgedrukt als percentage van de verkoopprijs
(M%P).
De calculator bewaart de waarden van de BUS-variabelen totdat u ze wist door
op @c te drukken. Voorbeeld: op @c drukken als u in het
%CHG menu bent, wist OLD, NEW, en %CH.

50 3: Zakelijke percentageberekeningen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Om te zien wat op zeker moment opgeslagen is in een variabele, drukt u op
R menu label. De waarde wordt getoond, zonder dat die opnieuw
berekend wordt.
Gebruik Busmenu's
Elk van de vier BUS menu's heeft drie variabelen. U kunt elk van de drie
variabelen berekenen, als u de andere twee weet.
1. Om het %CHG-, %TOTL-, MU%C-, of MU%P menu van het MAIN- menu te
tonen, drukt u op , en daarna op de gewenste menulabel. Op ,
drukken toont bijvoorbeeld:
2. Sla elke waarde die u weet op door het getal in te voeren en op de gewenste
menutoets te drukken.
3. Druk op de menutoets om de waarde die u wilt berekenen te krijgen.
Voorbeelden gebruik Busmenu's
Percentage verandering (%CHG)
Voorbeeld. De totale omzet bedroeg vorig jaar $90.000. Dit jaar was de
omzet $95.000. Wat is het verschil als percentage tussen de omzet van vorig
jaar en dit jaar?
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont %CHG menu.
90000 Slaat 90.000 op in OLD.
95000 Slaat 95.000 op in NEW.
Berekent het verschil als
percentage.

3: Zakelijke percentageberekeningen 51
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Hoeveel zou de omzet van dit jaar moeten zijn om een toename van 12% ten
opzichte van vorig jaar te laten zien? OLD blijft 90.000, dus die omzet hoeft u
niet opnieuw in te voeren. Voer dus %CH in en bereken hoeveel NEW is.
12 Slaat 12 op in %CH.
Berekent de waarde 12%
meer dan 90.000.
Percentage van Totaal (%TOTL)
Voorbeeld. Het totale bezit van uw bedrijf is $67.584. Een lijst van bezittingen
noemt $23.457. Hoeveel procent van het totaal is het bedrag van de lijst?
U moet waarden invoeren voor TOTAL en PART en %T berekenen. Hiermee zijn
alle drie de variabelen gemoeid, dus u hoeft c niet te gebruiken om oude
informatie te wissen.
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont %TOTL menu.
67584 Slaat $67.584 op in TOTAL.
23457 Slaat $23.457 op in PART.
Berekent het percentage van
total.
Prijsverhoging als kostenpercentage (MU%C)
Voorbeeld. De normale prijsverhoging van namaaksieraden bij Balkis’s
Boutique is 60%. De boutique heeft netto een partij nauwsluitende halskettingen
ontvangen met een waarde van $19,00 per stuk. Wat is de detailhandelsprijs
per ketting?
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont MU%C menu.
19 Slaat kostprijs [cost] op in
COST.

52 3: Zakelijke percentageberekeningen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
60 Slaat 60% op in M%C.
Berekent (verkoop–) price.
Prijsverhoging als prijspercentage (MU%P)
Voorbeeld. Kilowatt Electronics koopt tv's in voor $225, met een korting van
4%. De toestellen worden voor $300 verkocht. Hoeveel is de prijsverhoging van
de netto kostprijs als percentage van de verkoopprijs?
Hoeveel is de prijsverhoging als percentage van de verkoopprijs zonder 4%
korting?
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont MU%P menu.
225 - 4 %
Berekent netto cost en slaat
die op in COST.
300 Slaat 300 op in PRICE.
Berekent prijsverhoging als
percentage van prijs.
Gebruik $225 als COST en laat PRICE buiten beschouwing.
225 Slaat 225 op in COST.
Berekent prijsverhoging.
Variabelen gebruiken in meerdere menu's
Als u het MU%C menu met het MU%P menus vergelijkt, ziet u dat ze twee
menulabels gemeen hebben, –– en .

3: Zakelijke percentageberekeningen 53
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
COST
COST
Gedeelde
variabelen
%CHG
PRICE
PRICE
%TOTL
M%C
M%P
MU%C MU%P
De calculator registreert de waarden die u invoert aan de hand van die labels.
Als u bijvoorbeeld COST en PRICE invoert in het MU%C menu, exit in het BUS
menu, en daarna het MU%P menu laat tonen, bewaart de calculator die
waarden. Met andere woorden, de variabelen worden in beide menu's
gebruikt.
Voorbeeld: Gebruik gemeenschappelijke variabelen.
Een voedingsmiddelencoöperatie koopt kisten met ingeblikte soep; inkoopprijs
volgens factuur $9,60 per kist. Als de coöperatie steeds de inkoopprijs met 15%
verhoogt, voor welke verkoopprijs verkoopt men dan een kist met blikken soep?
Keys: Scherm Description:
Toont MU%C menu.
9,6 Slaat 9,60 op in COST.
15 Slaat 15% op in M%C.
Berekent verkoopprijs [retail
price].
Wat is de prijsverhoging uitgedrukt in procenten van de verkoopprijs? Wissel
van menu maar gebruik dezelfde inkoopprijs [COST] en verkoopprijs [PRICE].
e MU%C menu wordt verlaten
en MU%P menu getoond.
Berekent prijsverhoging als
percentage van de
verkoopprijs [price].

54 4: Berekeningen met valutakoersen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
4
Berekeningen met
valutakoersen
Het CURRX menu voert berekeningen met de koersen van twee valuta uit,
waarbij een wisselkoers wordt gebruikt die u berekent of opslaat.
Het CURRX menu
BUSFIN SUM TIME SOLVE CURRX
SELCT
US$ EUR RATE C.STO C.RCL
Druk op om het currency exchange menu vanuit het MAIN Menu te
tonen.
Valuta#2 is EUR
(Euro's)
Valuta#1 is US$
(U.S Dollar)

4: Berekeningen met valutakoersen 55
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 4–1. Het CURRX (valuta) menu
Menutoets Omschrijving
Curr1 Huidige valuta #1; slaat het aantal eenheden van deze valuta op
of berekent het.
Curr2 Valuta valuta #2; slaat het aantal eenheden van deze valuta op
of berekent het.
Slaat de wisselkoers van de twee gekozen valuta op of berekent
die. De koers wordt uitgedrukt in het aantal eenheden van valuta
#2 dat gelijk is aan 1 eenheid van valuta #1.
Slaat gekozen valuta #1, valuta #2, en koers [RATE] op.
Vraagt alle eerder opgeslagen paren van valuta en koers [RATE]
op.
Selecteert een nieuwe reeks valuta.
Een reeks valuta selecteren
Om twee bij elkaar horende valuta te selecteren:
1. Druk op om het valutamenu te tonen. Druk, als dat nodig is, meerdere
malen om meerdere valuta te zien (zie tabel 4–2).
2. Druk op een menutoets om valuta #1 te selecteren.
3. Druk op een menutoets om valuta #2 te selecteren. De koers [RATE] wordt weer
automatisch op 1,0000 gezet.
4. Voer een wisselkoers in. Er zijn twee manieren om de koers [RATE] in te voeren:
Bereken de koers van een bekende overeenkomende waarde (zie
voorbeeld ”Berekening van een wisselkoers,” blz. 57). Berekening van een
wisselkoers [exchange rate] is gewoonlijk gemakkelijker bij het invoeren van
een correcte koers [rate], omdat de volgorde waarin u de twee valuta selecteert
niet van belang is.
Sla de wisselkoers op door de waarde in te voeren en op te drukken
(zie “Wisselkoers opslaan” op blz. 58).

56 4: Berekeningen met valutakoersen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 4–2. Valuta
Verenigde
Staten
(dollars)
België,
Duitsland,
Finland,
Frankrijk,
Griekenland,
Ierland, Italië,
Luxemburg,
Nederland,
Oostenrijk,
Portugal,
Spanje,
Vaticaanstad
(euro)
Canada
(dollars)
Verenigd
Koninkrijk
(Britse
ponden)
Zwitserse
frank
Israëlische
Shekel
Deense
kroon
Noorse kroon Zweedse
kroon
Russische
roebel
Zuid–Afrikaan
se rand
Saudi–Arabis
che
riyaal
Argentinië Boliviaanse
boliviano Braziel Peru
Bolivia
Chileense,
Columbiaanse,
Mexicaanse,
Philippijnse,
en
Uruguaayse
pesos
Hong Kong
dollar
Taiwan dollar Chinese Yuan
Renminbi
Zuid–Koreaan
se
won
Japanse yen Australische
dollar Maleise
ringgits Nieuw–
Zeelandse
Dollar
Indonesische
roepia
Singapore
dollars
Thaise
baht
Indiase rupee Pakistaanse
rupee
Overige*
* Te gebruiken voor valuta die niet in deze tabel voorkomen

4: Berekeningen met valutakoersen 57
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Koers invoeren
De volgende twee voorbeelden illustreren de twee manieren om een wisselkoers
in te voeren.
Voorbeeld: Wisselkoers berekenen.U bent netto van Canada naar de
Verenigde Staten gevlogen en moet uw Canadese Dollars omwisselen voor U.S.
Dollars. De omrekeningtabel ziet er als volgt uit:
Amerikaanse omrekeningtabel (in US$)
Valuta Koers
Euro (EUR€) 1,0842
Canadian (CAN$) ,6584
Hong Kong (HK$) ,1282
De tabel vermeldt de volgende overeenkomende waarden: *
1 EUR€ is gelijk aan 1,0842 US$
1 CAN$ is gelijk aan 0,6584 US$
1 HK$
is gelijk aan 0,1282 US$
Deel 1: Selecteer de valuta en bereken hun koers.
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont CURRX menu
Selecteert CAN$ als currency
#1
Selecteert US$ als currency #2
1 Slaat aantal CAN$ op
* De tabel wordt in Amerikaanse dollars weergegeven. Vele tabellen bestaan uit twee
kolommen–een “Koop” kolom en een “verkoop” kolom. De “Koop” kolom wordt
gebruikt voor transacties waarin de “Bank” de aangegeven valuta koopt in ruil voor
Amerikaanse dollars. Indien u daarom in de Verenigde Staten mocht aankomen met
CAN$, kan de wisselkoers in de “Koop” kolom staan om US$ met uw CAN$ te kopen.
Met de “Verkoop” kolom kan je US$ tegen CAN$ inwisselen.

58 4: Berekeningen met valutakoersen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
0,6584 Slaat overeenkomend aantal
US$ op
Berekent de koers [RATE].
Deel 2: De volgende toetsaanslagen laten zien dat u de volgorde waarin u de
twee valuta selecteert kunt omdraaien.
Toetsen Scherm Omschrijving
Selecteert US$ als currency
#1
Selecteert CAN$ als currenc
y
#2
1 Slaat aantal CAN$ op
0,6584 Slaat overeenkomend aantal
US$ op
Berekent de koers [RATE]. (1
÷ 0,6584 )
Voorbeeld : Wisselkoers opslaan. Als u ervoor kiest de wisselkoers direct op te
slaan, moet u de valuta in de goede volgorde selecteren omdat de RATE
gedefinieerd wordt als het aantal eenheden van currency #2 dat gelijk is aan
één eenheid van valuta #1.
Gebruik de United States omrekening chart op blz. 57 om een wisselkoers om
Hong Kong Dollars om te wisselen voor U.S. Dollars op te slaan.
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont CURRX menu
Selecteert HK$ als valuta #1
Selecteert US$ als valuta #2
0,1282 Slaat de koers [RATE] op

4: Berekeningen met valutakoersen 59
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Converteren tussen twee valuta’s
Als eenmaal de valuta zijn geselecteerd en de koers[RATE] is ingevoerd, kunt u
elk aantal eenheden van de ene valuta in de andere valuta converteren
(wisselen voor).
Voorbeeld : Converteren Hong Kong en U.S Dollars.
Deel 1: Gebruik de wisselkoers die in het vorige voorbeeld is ingevoerd om te
berekenen hoeveel U.S. dollars u zou krijgen voor 3.000 Hong Kong Dollars.
Toetsen Scherm Omschrijving
3000 Slaat aantal HK$ op
Berekent overeenkomend
aantal US$
Deel 2: Een wollen trui in een etalage kost 75 US$. Wat kost hij in HK$
Dollars?
Toetsen Scherm Omschrijving
75 Slaat aantal US$ op
Berekent overeenkomend
aantal HK$
Reeksen valuta opslaan en opvragen
Door op of te drukken toont u het C.STO/C.RCL menu, dat
wordt gebruikt om reeksen valuta en koersen op te slaan en op te vragen. Het
menu kuntmaximaal zes reeksen valuta opslaan. Aanvankelijk heeft het menu
zes lege labels.
Reeksen valuta opslaan. Om de reeks valuta en koersen die op een bepaald
moment aanwezig is op te slaan, moet u op drukken. Druk daarna op
welke menutoets u wilt om de reeks aan die toets toe te wijzen. Voorbeeld: de
valuta van het vorige voorbeeld opslaan betekent opslaan currency #1 = HK$,
currency #2 = US$ en RATE = 0,1282. ( De waarden US$ = 75 en HK$ =
585,02 worden niet opgeslagen.)

60 4: Berekeningen met valutakoersen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Reeksen valuta opvragen. Om een opgeslagen reeks valuta en de wisselkoers
van die valuta op te vragen, moet u op drukken en daarna op de
gewenste menutoets. De hp 17bII+ keert automatisch terug naar het CURRX
menu. De berichten met overeenkomend aantal (van bepaalde valuta) en de
menulabels tonen de opgevraagde valuta en de koers [RATE].
Valutavariabelen wissen
Op @c drukken terwijl het CURRX menu zichtbaar is zet de koers [RATE]
op 1,0000. De waarden van de twee valuta waarmee is gewerkt worden op 0
gezet.

5: Tijdswaarde van geld 61
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
5
Tijdswaarde van geld
Met de woorden tijdswaarde van geld worden berekeningen met opbrengst aan
rente over een zekere tussenpoos bedoeld. Met het TVM- menu worden
berekeningen met samengestelde rente uitgevoerd en amortisatieschema's
berekend (en afgedrukt).
Bij berekeningen met samengestelde rente wordt rente toegevoegd aan de
hoofdsom over bepaalde periodes waarin de samengestelde rente toeneemt ,
en opbrengst aan rente wordt gevormd. Bij Spaarrekeningen, hypotheken en
leasing zijn berekeningen met samengestelde rente nodig.
Bij berekeningen met enkelvoudige rente is de rente een percentage van de
hoofdsom en wordt in één bedrag terugbetaald. Berekeningen met
enkelvoudige rente kunnen uitgevoerd worden met de %-toets (blz. 40). Zie blz.
189 voor een voorbeeld waarbij enkelvoudige rente wordt berekend en een
rentepercentage op jaarbasis wordt gebruikt.
Het TVM menu
FIN BUS SUM TIME
TVM
I%YR
BEG
N
P/YR
ICNV
PV
END
CFLO
PMT
BOND
FV
DEPRC
OTHER
AMRT
SOLVE CURRX
Met het tijdswaarde waarde of money (TVM) menu kunnen veel berekeningen
met samengestelde rente worden uitgevoerd. U kunt het TVM menu bijzonder
goed gebruiken voor een reeks cashflows (ontvangen of betaald geld) als:

62 5: Tijdswaarde van geld
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Het bedrag in dollars voor elke betaling gelijk is.*
De betalingen met geregelde tussenpozen plaats vinden.
De betalingstermijnen samenvallen met de termijnen waarover rente wordt
berekend.
Betalin
g
smodus: het einde
van iedere periode
12 betalingen (of perioden)
per jaar
Naar het tweede niveau an TVM
Figuur 5–1. Het eerste TVM–niveau
Het eerste niveau van het TVM menu heeft vijf labels voor variabelen plus
. De -toets geeft toegang tot een second-level menu dat wordt
gebruikt voor het specificeren van betalingscondities (de betalingswijze) en voor
het openen van het AMRT (amortisatie) menu.
Figuur 5–2. Het tweede TVM–niveau
* In situaties waar het bedrag van de betaling varieert, kunt u het CFLO (cashflows) menu
gebruiken.

5: Tijdswaarde van geld 63
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 5–1. TVM menulabels
Menu – label Omschrijving
Eerste niveau
Slaat op (of berekent) het totale aantal betalingen of
rentevormingsperiodes.*† (Voor een lening met een looptijd van 30 jaar en
maandelijkse betalingen, N=12 x 30=360.)
@
Snelkoppeling voor N: Vermenigvuldigt het getal op het scherm met P/YR,
en slaat de uitkomst daarvan op in N. (Als P/YR 12 was, dan zou 30
@
opleveren: N=360.)
Slaat op (of berekent) de nominale jaarlijkse rente als percentage.
Slaat op (of berekent) de huidige waarde
─
de beginwaarde van een
cashflow of een waarde met aftrek van rente [discounted waarde] van een
reeks toekomstige cashflows (PMTs + FV). Voor een gelduitlener of iemand
die geld leent van iemand is
PV het bedrag van de lening; voor een investeerder is PV de beginwaarde
van de investering. Als PV betaald wordt [If PV paid out], is het negatief. PV
heeft altijd aan het begin van de eerste periode plaats.
Slaat op (of berekent) het bedrag in dollars van elke periodieke betaling.
Alle betalingen zijn gelijk en er worden geen betalingen overgeslagen. (Als
de betalingen niet even groot zijn, gebruik dan CFLO, en niet TVM.)
Betalingen kunnen aan het begin of aan het einde van elke periode
plaatsvinden. Als PMT uitbetaald geld is, is het negatief.
Slaat op (of berekent) de toekomstige waarde
─
de eindwaarde van een
cashflow of de gezamenlijke waarde van een reeks voorafgaande
cashflows (PV + PMTs). FV heeft altijd aan het einde van de laatste termijn
plaats.Als FV betaald wordt, is het negatief.
e
Tweede niveau
Specificeert het aantal betalingen of rentevormingsperiodes per jaar. † (het moet
een heel getal tussen 0 en 1000 zijn). (an integer, 1 through 999.)

64 5: Tijdswaarde van geld
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
*
Wanneer N geen heel getal is (een gedeeltelijke termijn) bij een berekening, moet u
voorzichtig zijn bij de interpretatie van het antwoord. Zie voorbeeld Een investering op blz.
71.
Berekeningen waarbij N opgeslagen wordt en geen heel getal is, leveren een wiskundig
correct antwoord op, maar de interpretatie van dit antwoord is niet eenvoudig. Het voorbeeld
op blz. 171 gebruikt de Oplosser voor de berekening van een gedeeltelijke periode (is geen
heel getal) waarbij de rente gevormd wordt te beginnen vóór het begin van de eerste termijn
van periodieke betaling.
†
Het aantal periodieke betalingen moet gelijk zijn aan het aantal rentevormingsperiodes. Is dit
niet het geval, kijk dan op blz. 88. Zie voor Canadese hypotheken blz. 197.
Tabel 5–1. TVM menulabels (vervolg)
Menulabel Omschrijving
Tweede niveau (vervolg)
Stelt in Begin modus: betalingen vinden plaats aan het
begin van elke termijn. Dit is kenmerkend voor
spaarplannen en leasing. (De Begin– en Eindmodes doen
niet ter zake als PMT=0.)
Stelt in Eind modus: betalingen vinden plaats aan het einde
van elke termijn. Dit is kenmerkend voor leningen en
investeringen.
Geeft toegang tot het amortizatie menu. Zie blz. 78.
De calculator bewaart de waarden van de TVM-variabelen totdat u ze wist door
op @c te drukken. Als u het eerste niveau in het TVM menu ziet, worden
als u op @c drukt, N, I%YR, PV, PMT, en FV gewist.
Wanneer in het tweede niveau in het menu ( ) zichtbaar is, worden
door op @c te drukken, de betalingscondities op
gezet.
Om te zien welke waarde op zeker moment in een variabele opgeslagen is,
moet u op R menulabel drukken. Hierdoor wordt de waarde getoond
zonder dat die nog eens berekend wordt.

5: Tijdswaarde van geld 65
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Let o
p
Cashflowgrafieken en tekens van getallen
Het is nuttig TVM–berekeningen met cashflowgrafieken te illustreren.
Cashflowgrafieken zijn tijdlijnen die in gelijke stukken zijn verdeeld, die
rentevormingsperiodes of betalingstermijnen worden genoemd. Pijlen geven
cashflows (betalingen of ontvangsten) aan. Ontvangen geld levert een positief
getal op (pijl naar boven) en betaald geld levert een negatief getal op (pijl naar
beneden).
Het correcte teken (positief of negatief) van TVM- getallen is
essentieel. De berekeningen hebben alleen zin als u
consequent betalingen als negatief en ontvangsten als positief
weergeeft. Voer een berekening uit en ga uit van het
standpunt van de uitlener (investeerder) of the lener (debiteur), niet van beide
standpunten tegelijk.
12345
PMT
Gelijkwaardige perioden
Gelijkwaardige betalingen
Ontvangen
geld is een
positief
nummer
Uitbetaald geld
is een negatief
nummer
(Lening)
Figuur 5–3. Een Cashflowgrafiek van een lening waarbij
wordt uitgegaan van het standpunt van de lener
(debiteur) (Eind modus)

66 5: Tijdswaarde van geld
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
12345
Lening
Figuur 5–4. Een Cashflowgrafiek van een lening vanuit het
gezichtspunt van de uitlener (crediteur) (Eind
modus)
Betalingen vinden plaats aan het begin of aan het einde van elke termijn. Eind
modus wordt in de laatste twee figuren getoond; Begin modus in de volgende
figuur.
12345
Gecapitalizeerde
waarde van lease
Figuur 5–5. Lease–betalingen die aan het begin van elke
termijn plaatsvinden (Begin modus)
Gebruik TVM menu
Teken eerst een cashflowgrafiek dat past bij uw vraagstuk. Doe daarna het
volgende:
1. Vanuit het MAIN Menu druk op .

5: Tijdswaarde van geld 67
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
2. Om de vorige TVM–waarden te wissen, drukt u op @c, (Let op dat u
geen informatie hoeft te wissen, als u voor alle vijf de variabelen nieuwe
waarden invoert, of als u de vorige waarden wilt bewaren.)
3. Lees het bericht dat het aantal betalingen per jaar en de payment modus
(Begin, End) geeft. Als u één van deze settings moet veranderen, drukt u op
.
Om het aantal betalingen per jaar te veranderen, voert u de nieuwe
waarde in en drukt u op . (Als het aantal betalingen anders is als
het aantal rentevormingsperiodes, zie “Rentevormingsperioden
verschillend van betalingwijze,” blz. 88.)
Om de Begin/Eind modus te veranderen drukt u op of
Druk op
e om terug te keren naar het eerste niveau van het
TVM menu.
4. Sla de waarden die u kent op. (Voer elk getal in en druk op de menutoets
ervan.)
5. Om een waarde te berekenen drukt u op de gewenste menutoets.
U moet iedere variabele—met uitzondering van die variabele die u wilt
berekenen—een waarde geven, zelfs als die waarde nul is. FV moet
bijvoorbeeld op nul gezet worden, als u de periodieke betaling (PMT) berekent
die nodig is om de lening geheel terug te betalen. Er zijn twee manieren om
waarden op nul te zetten:
Voordat TVM-waarden worden opgeslagen, moet u op @c drukken om
de vorige TVM-waarden te wissen.
Sla nul op; drukken op 0 zet bijvoorbeeld FV op nul.
Berekeningen met leningen
Drie voorbeelden illustreren berekeningen met gewone leningen. (Zie blz. 77 voor
amortisatie van betalingen van leningen.) Het is kenmerkend dat bij berekeningen
met leningen Eind modus voor betalingen wordt gebruikt
.Voorbeeld:Lening om auto te kunnen kopen. U financiert de aanschaf van een
nieuwe auto met een lening met 10,5% rente op jaarbasis, maandelijkse
rentevormingsperiodes en een looptijd van drie jaar. De aanschafprijs van de
auto is $7.250. Uw aanbetaling is $1.500. Hoeveel moet u maandelijks

68 5: Tijdswaarde van geld
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
betalen (Laten we aannemen dat de betalingen beginnen één maand na
aanschaf — met andere woorden, aan het einde van de eerste termijn.) Welk
rentepercentage zou uw maandelijkse betaling met $10 verminderen?
1235 36
3 12X
0
10,5
12; Eind modus
7. 2 5 0 _ 1.500
…
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont TVM menu.
@c Wist geheugenstapel en
TVM-variabelen.
@c
e
Sets 12 betalingstermijnen
per jaar; Eind modus , indien
nodig
3 * 12
Illustreert het aantal
betalingen en slaat het op.
10,5 Slaat het rentepercenta
g
e op
jaarbasis op.
7250 - 1500
Slaat het bedrag van de
lening op.
Berekent de betaling. Een
negatieve waarde betekent
dat geld betaald moet
worden.
Om het rentepercentage te berekenen dat resulteert in een afname van de
betaling met $10, telt u 10 op (bij het reeds aanwezige bedrag) om de
negatieve PMT-waarde te doen afnemen.
+ 10 Slaat het verminderde
v
v
v

5: Tijdswaarde van geld 69
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
bedrag dat moet worden
betaald op.
Berekent het rentepercenta
g
e
op jaarbasis.
Voorbeeld: Hypotheek op huis. Na nauwkeurige bestudering van uw financiële
positie, komt u tot de conclusie dat het bedrag dat u maximaal per maand aan
hypotheek kunt betalen $630 bedraagt. U kunt $12.000 aanbetalen en het
rentepercentage op jaarbasis is nu 11,5%. Als u een hypothecaire lening afsluit
met een looptijd van 30 jaar, hoeveel is dan de maximale aanschafprijs die u
zich nog kunt veroorloven
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont TVM menu.
@c Wist geheugenstapel en
TVM-variabelen.
@c
e
Sets 12 betalin
g
stermijnen per
jaar; Eind modus , indien
nodig
30 @ Op @ drukken resulteert in
vermeni
g
vuldi
g
in
g
van 30 met
12 en het opslaan van dit
aantal betalingen (360) in N.
11,5 Slaat het rentepercentage op
jaarbasis op.

70 5: Tijdswaarde van geld
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
630 &
Slaat een negatieve
maandelijkse betaling op.
Berekent het bedrag van de
lening.
+ 12000 = Berekent de totale prijs van het
huis (lening plus aanbetaling).
Voorbeeld: Hypotheek met een Aflossing ineens. U heeft een hypotheek
afgesloten voor $75.250 met een looptijd van 25 jaar en een rentepercentage
van 13,8 op jaarbasis. U bent van plan voor vier jaar eigenaar van het huis te
zijn, het daarna te verkopen en de lening af te betalen met een “aflossing
ineens” Hoeveel is de aflossing ineens?
Het vraagstuk wordt in twee stappen opgelost:
1. Bereken de maandelijkse betaling zonder de aflossing ineens (FV=0).
2. Bereken de na 4 jaar.
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont TVM menu.
@c Wist geheugenstapel en
TVM-variabelen.
@c
e
Sets 12 betalin
g
stermijnen per
jaar; Eind modus , indien
nodig.
v

5: Tijdswaarde van geld 71
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Stap 1. Berekent PMT voor de hypotheek.
25 @ Illustreert het aantal
maandelijkse betalin
g
en in 25
jaar en slaat het op.
13,8 Slaat het rentepercentage op
jaarbasis op.
75250 Slaat het bedra
g
van de lenin
g
op.
Berekent de maandelijkse
betaling.
Stap 2. Berekent de aflossing ineens na 4 jaar.
894,33 &
Slaat de afgeronde
PMT-waarde voor het exacte
bedrag van de betaling (geen
dollar centen).*
4 @ Illustreert het aantal betalin
g
en
in 4 jaar en slaat het op.
Berekent de aflossing ineens
na 4 jaar. Met dit bedra
g
plus
de laatste maandelijkse
betaling wordt de lening
afbetaald.
Berekeningen met sparen
Voorbeeld: Een spaarrekening. U stort $2.000 op een spaarrekening die 7,2%
rente op jaarbasis geeft, rentevormingsperiode is 1 jaar. Als u verder geen
bedragen op de rekening stort, hoe lang zal het dan duren voordat het bedrag
* De in de vorige stap opgeslagen PMT is het 12 cijferige getal − 894,330557971. In
de berekening van de ballonbetaling moet het eigenlijke maandelijkse betaling zijn: het
afgronde getal $894,33, een precies bedrag in dollars en centen.

72 5: Tijdswaarde van geld
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
op de rekening is aangegroeid tot $3.000 Aangezien op deze rekening niet
regelmatig bedragen worden gestort (PMT=0), is de payment modus (Eind of
Begin) niet relevant.
0
1
3.000
…
_2.000
7, 2
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont TVM menu.
@c Wist geheugenstapel en
TVM–variabelen.
1
e
Sets één rentevormend
period/year (één rente
betalin
g
/jaar). Payment modus
is niet relevant.
7,2 Slaat rentepercentage op
jaarbasis op.
2000 & Slaat bedrag van storting op.
3000 Slaat toekomstig tegoed op
rekening op in FV.
Berekent aantal
rentevormingsperiodes (jaren)
dat nodig om bedrag tot
$3.000 te laten aangroeien.
Er is geen conventionele manier om uitkomsten op basis van een geen heel getal
als waarde (5,83) van N te interpreteren. Aangezien de berekende waarde van
N tussen 5 en 6 ligt, zal het 6 jaar duren voordat de jaarlijkse

5: Tijdswaarde van geld 73
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
rentevormingsperiode een saldo van ten minste $3.000 teweeg brengt. Het
werkelijk saldo aan het einde van 6 jaar kan als volgt berekend worden:
6 Slaat een geheel aantal jaren
op in N.
Berekent het saldo van de
rekening na zes jaar.
Voorbeeld: Een persoonlijke pensioenvoorziening (IRA). U heeft een
IRA–rekening geopend op 15 april 2003, met een storting van $2,000. Hierna
stort u steeds na iedere halve maand $80,00 op de rekening. De rekening geeft
8,3% rente per jaar, rentevormingsperiode half–maandelijks. Hoeveel geld zal
er op 15 april 2018 op de rekening staan?
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont TVM menu. Het is niet
nodig informatie te wissen,
omdat u geen enkele waarde
op nul hoeft te zetten.
24
e
Stelt 24 betalin
g
stermijnen per
jaar. Eind modus .
15 @ Illustreert het aantal stortingen
en slaat het op in N.
8,3 Slaat het rentepercentage op
jaarbasis op.

74 5: Tijdswaarde van geld
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
2000 & Slaat initiële inleg op.
80 & Slaat halfmaandelijkse
betaling op.
Berekent het saldo op de
IRA-rekening na 15 jaar.
Berekeningen met leasing
Twee gebruikelijk berekeningen met leasing zijn 1) de berekening van de
lease–betaling die nodig is om een bepaalde opbrengst te halen, en 2) de
berekening van de huidige waarde (capitalized waarde) van een lease. Het is
kenmerkend dat bij berekeningen met leasing “advance betalingen” gebruikt
worden. Voor de calculator betekent dit Begin modus, omdat alle betalingen
aan het begin van de termijn worden gedaan. Als er twee vooruitbetalingen
worden gedaan, dan moet één betaling worden gecombineerd met de huidige
waarde. Zie blz. 74 en blz. 198 voor voorbeelden met twee of meer
vooruitbetalingen
Voorbeeld: Een Lease–betaling berekenen. Een nieuwe auto met een waarde
van $13,500 moet voor 3 jaar geleased worden. De lessee heeft de
mogelijkheid de auto aan het einde van de lease–termijn te kopen voor $7,500.
Hoeveel moet maandelijks worden betaald, als er één vooruitbetaling plaats
heeft, om voor de lessor 14% rente op jaarbasis op te leveren Ga bij de
berekening van de betalingen uit van het standpunt van de lessor. Gebruik
Begin payment modus want de eerste betaling heeft plaats aan het begin van de
lease–termijn.
…
14
36
132343536
_13.500
7.500
12; Be
g
in modus
…

5: Tijdswaarde van geld 75
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont TVM menu.
12
e
Sets 12 betalin
g
stermijnen per
jaar, Begin modus.
36 Slaat het aantal betalingen op.
14 Slaat rentepercentage op
jaarbasis op.
13500 &
Slaat waarde auto op in PV.
(Geld word door lessor
betaald.)
7500 Slaat waarde van
mogelijkheid tot kopen op in
FV. (Geld wordt door lessor
ontvangen.)
Berekent de maandelijkse
betaling die wordt ontvangen.
Voorbeeld: Huidige waarde van een lease met vooruitbetalingen en
mogelijkheid tot koop. Uw bedrijf leased een machine voor 4 jaar.
Maandelijks wordt $2.400 betaald, met twee vooruitbetalingen. U heeft de
mogelijkheid de machine aan het einde van de lease–termijn te kopen voor
$15.000. Wat is de gekapitaliseerde waarde van de lease Het
rentepercentage dat u betaalt om geld te lenen is 18%, de
rentevormingsperiode is maandelijks.
1324445464748
_15.000
_
4.800
…
2 x
_2.400
18
12; Begin modus
47
…

76 5: Tijdswaarde van geld
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Het vraagstuk wordt in vier stappen opgelost:
1. Bereken de huidige waarde van 47 maandelijkse betalingen in Begin modus.
(Begin modus betekent dat de eerste betaling een vooruitbetaling is.)
2. Tel een extra betaling op bij de berekende huidige waarde. Hierdoor wordt
nog een vooruitbetaling opgeteld bij/aan het begin van de leasetermijn, die in
de plaats komt van wat de laatste (48–ste) betaling zou zijn geweest.
3. Bereken de huidige waarde van de mogelijkheid tot koop.
4. Tel de huidige waarden die in stap 2 en 3 zijn berekend bij elkaar op.
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont TVM menu.
@c Wist geheugenstapel en
TVM-variabelen.
12
e
Sets 12 betalin
g
stermijnen per
jaar; Begin modus.
Stap 1: Bereken de huidige waarde van de maandelijkse betalingen.
47 Slaat aantal betalingen op.
18 Slaat rentepercentage op
jaarbasis op.
2400 & Slaat maandelijkse betaling
op.
Berekent huidige
(gekapitaliseerde) waarde van
de 47 maandelijkse
betalingen.
Stap 2: Tel de extra vooruitbetaling op bij PV. Sla het antwoord op.
+ 2400 = Berekent huidige waarde van
alle betalingen.
s 0 Slaat uitkomst op in register 0.
v

5: Tijdswaarde van geld 77
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Stap 3: Bereken de huidige waarde van de mogelijkheid tot koop.
48 Slaat aantal betalin
g
speriodes
op.
15000 &
Slaat bedrag van de
mo
g
elijkheid tot koop op (
g
eld
wordt betaald).
0 Er zijn geen betalingen.
Berekent de huidige waarde
van de mogelijkheid tot koop.
Stap 4: Tel de uitkomsten van stap 2 en drie bij elkaar op.
+R 0 = Berekent de huidige,
gekapitaliseerde waarde van
de lease.
Amortisatie (AMRT)
Het AMRT menu (druk op ) toont of print de volgende
waarden:
Het saldo van de lening nadat de betalingen zijn gedaan.
Het bedrag van de betaling(en) wat betreft de rente.
Het bedrag van de betaling(en) wat betreft de hoofdsom.
TVM
I%YR
INT
BEG
N
#P
P/YR
PV
PRIN
END
PMT
BAL
FV
NEXT
OTHER
TABLE
AMRT
v

78 5: Tijdswaarde van geld
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 5–2. AMRT menulabels
Menu Label Omschrijving
Slaat het aantal betalingen dat moet worden geamortiseerd
op en berekent een amortisatieschema voor het aantal
betalingen. Opeenvolgende schema's beginnen waar het
vorige schema is opgehouden. #P kan een geheel getal
van 1 tot en met 1.200 zijn.
Toont het aantal betalingen voor wat betreft de rente.
Toont het aantal betalingen voor wat betreft de hoofdsom
Toont het saldo van de lening.
Berekent het volgende amortisatieschema, dat #P
betalingen bevat. De volgende reeks betalingen begint
waar de vorige reeks is opgehouden.
Toont een menu voor het afdrukken van een
amortisatieschema.
Een amortisatieschema tonen
Bij berekeningen met amortisatie moet u PV, I%YR, en PMT weten. Als u netto
bent opgehouden met het uitvoeren van deze berekeningen met het TVM menu,
sla stap 1 en 2 dan over en begin met stap 3.
Berekening en tonen van een amortisatieschema:*
1. Druk op om het TVM menu te tonen.
2. Sla de waarden van I%YR , PV, en PMT op. (Druk op & om van PMT een
negatief getal te maken.) Als u een van deze waarden moet berekenen, volg
dan de instructies op bij “Using the TVM Menu,” op blz. 66. Ga dan verder
naar stap 3.
* Amortizatieberekeningen gebruiken waarden van PV, PMT, en INT afgerond op het
getal met twee decimale plaatsen zoals door de huidige scherminstelling gespecificeerd.
Een instelling van 2 betekent dat deze berekeningen worden afgerond op twee
decimale plaatsen.

5: Tijdswaarde van geld 79
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
3. Druk op om de rest van het TVM menu te tonen.
4. Verander, indien nodig, het aantal betalingstermijnen per jaar dat in is
opgeslagen.
5. Verander, indien nodig, de betalingsmode door op of te drukken. (De
meeste berekeningen met leningen gebruiken Eind modus .)
6. Druk op . (Als u het amortisatieschema wilt afdrukken, ga dan naar blz.
82.)
7. Voer het aantal betalingen dat in een keer geamortiseerd moet worden, en
druk op . Om bijvoorbeeld een jaar met maandelijkse betalingen
te zien in een keer set #P op 12. Om de gehele looptijd van een lening in
een keer te amortiseren, set #P gelijk met het totale aantal betalingen (N).
Als #P = 12, zou het scherm tonen:
Huidi
g
e reeks betalin
g
en dat
moet worden af
g
elost
Het aantal betalin
g
en dat
tegelijk kan worden afgelost
Druk hierop voor het resultaat
8.Druk, om de uitkomsten te tonen, op , en (of druk op ]
om de uitkomsten van de stack te zien).
9. Doe wat onder a of b staat, om het schema te berekenen voor opeenvolgende
betalingen. Om opnieuw te beginnen met het schema, moet u doen wat onder
c staat.
a. Om het volgende amortisatieschema voor opeenvolgende betalingen te
berekenen met hetzelfde aantal betalingen, moet u op drukken.
De vol
g
ende opeenvol
g
ende reeks
van geautoriseerde betalingen
b. Om een volgend schema met een ander aantal betalingen te berekenen, moet
u dat aantal invoeren en op drukken.
c. Om opnieuw te beginnen met betaling #1 (met dezelfde informatie over de
lening), moet u op @c drukken en verder gaan met stap 7.

80 5: Tijdswaarde van geld
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Voorbeeld: Een amortisatieschema tonen. Om uw nieuwe huis te kopen, heeft
u een hypotheek afgesloten voor $65.000 met een looptijd van 30 jaar, tegen
12,5% rente op jaarbasis. Uw maandelijkse betaling is $693,72. Bereken het
bedrag van de betalingen aan aflossing van de hoofdsom en rente.
Bereken daarna het saldo van de lening na 42 afbetalingen (3½ jaar).
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont TVM menu.
12,5 Slaat rentepercentage op
jaarbasis op.
65000 Slaat het bedrag van de
lening op.
693,72 &
Slaat de maandelijkse
betaling op.
@c
Sets 12 betalingstermijnen
per jaar; Eind modus , indien
nodig.
Toont AMRT menu.
12 Berekent het
amortisatieschema voor de
eerste 12 betalingen, maar
toont het niet.
Toont de rente die in het
eerste jaar is betaald.
Toont aflossing hoofdsom
betaald in het eerste jaar.
Toont het saldo aan het
einde van het eerste jaar.
Berekent het
amortisatieschema voor de
volgende 12 betalingen.
Toont de uitkomsten voor het
tweede jaar.

82 5: Tijdswaarde van geld
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Voorbeeld: Een amortisatieschema afdrukken. Print, voor de lening die in het
vorige voorbeeld aan de orde was (blz. 80) een amortisatieschema (=tabel) uit,
met gegevens over het vijfde en zesde jaar. U kunt verder gaan vanuit het AMRT
menu in het vorige voorbeeld (stap 7 hierboven), of de stappen 1 tot en met 6
herhalen.
Starting from the AMRT menu:
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont menu voor
afdrukken
amortisatieschema.
4 * 12 + 1 De 49–ste betaling is de
eerste betaling in jaar 5.
6 * 12 De 72–ste betaling is de
laatste betaling in jaar 6.
12 De inhoud van elke tabel
stelt 12 betalin
g
en voor (1
jaar).
Berekent het
amortisatieschema dat
hieronder wordt getoond
en print het uit.
v
v

5: Tijdswaarde van geld 83
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9

84 6: Omrekening rentevoet
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
6
Omrekening rentevoet
Het rente omrekening (ICNV) menu rekent nominale rentevoet om in effectieve
en vice versa. Om investeringen met verschillende rentevormingsperiodes met
elkaar te vergelijken, worden hun nominale rentevoet omgerekend in effectieve.
Dit stelt u bijvoorbeeld in staat om een spaarrekening waarop per kwartaal
rente wordt uitbetaald, te vergelijken met een obligatie waarvop per half jaar
rente wordt betaald.
Het nominale percentage is het genoemde percentage op jaarbasis, waarvan
de rente periodiek wordt gevormd, bijvoorbeeld 18% per jaar, berekend per
maand.
Het effectieve percentage is het percentage dat maar één keer wordt berekend,
namelijk per jaar, en dat dezelfde eindwaarde zou opleveren als het nominale
percentage. Een nominaal percentage van 18% per jaar, dat per maand wordt
berekend, is gelijk aan een effectief percentage van 19,56% per jaar.
Als de rentevormingsperiode van een gegeven nominaal percentage één jaar is,
dan is dat nominale rentepecentage per jaar gelijk aan het effectieve
percentage per jaar van dat nominale rentepercentage.

6: Omrekening rentevoet 85
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Het ICNV menu
FIN
TVM
NOM% NOM%
PER
BUS
ICNV
EFF% EFF%
CONT
SUM
CFLO
P
TIME
BOND
SOLVE
DEPRC
CURRX
Het ICNV menu rekent nominale rentevoet om in effectieve en vice versa,
waarbij gekozen wordt tussen de twee onderstaande opties:
Periodieke rentevorming; bijvoorbeeld per kwartaal, per maand of per dag.
Voortdurende rentevorming.
Omrekening rentevoet
Om een nominaal rentepercentage per jaar om te rekenen in een effectief
rentepercentage met
periodieke rentevorming
en vice versa:
1. Druk op om het renteomrekeningsmenu te tonen.
2. Druk op voor periodiek.
3. Voer het aantal rentevormingsperiodes per jaar in en druk op .
4. Om om te rekenen in het effectieve percentage, moet u eerst het nominale
percentage invoeren, op drukken en daarna op .
5. Om om te rekenen in het nominale percentage, moet u eerst het effectieve
percentage invoeren, op drukken en daarna op .

86 6: Omrekening rentevoet
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Om een nominaal rentepercentage per jaar om te rekenen in een effectief
rentepercentage met
voortdurende rentevorming
en vice versa:
1. Druk op om het renteomrekeningsmenu te tonen.
2. Druk op voor periodiek.
3. Om om te rekenen in het effectieve percentage, moet u eerst het nominale
percentage invoeren, op drukken en daarna op .
4. Om om te rekenen in het nominale percentage, moet u eerst het effectieve
percentage invoeren, op drukken en daarna op .
Waarden van EFF% en NOM% worden zowel door het PER menu als door het
CONT menu gebruikt. Een effectief rentepercentage in CONT bijvoorbeeld,
blijft opgeslagen in EFF% als u het CONT menu verlaat en het PER menu opent.
Op @c drukken in één van de menu's wist in beide menu's NOM% en
EFF%.
NOM% NOM%
PER
ICNV
EFF% EFF%
CONT
P
Gedeelde variabelen
Tussen PER en continue
Voorbeeld: Omrekening van een nominaal ineen effectief rentepercentage. U
overweegt een spaarrekening te openen bij één van drie banken. ou are
considering opening a savings account in one of three banks. Welke bank biedt
het beste rentepercentage?
Bank #1 6,7% op jaarbasis, rentevormingsperiode: een kwartaal.
Bank #2 6,65% op jaarbasis, rentevormingsperiode: een maand.
Bank #3 6,65% op jaarbasis, rentevormingsperiode: voortdurend.

6: Omrekening rentevoet 87
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont het ICNV menu.
Toont het PER menu.
4 Slaat het aantal
rentevormingsperiodes per
jaar van bank #1 op.
6,7 Slaat het nominale
rentepercentage van Bank
#1 op.
Berekent het effectieve
rentepercentage van bank
#1.
12 Slaat het aantal
rentevormingsperiodes per
jaar van bank #2 op.
6,65 Slaat het nominale
rentepercentage van Bank
#2 op.
Berekent het effectieve
rentepercentage van bank
#2.
e
Toont het CONT menu.
Vorige waarden van NOM%
en EFF% worden bewaard.
Berekent het effectieve
percentage van bank #3.
De berekeningen tonen dat bank #3 het gunstigste rentepercentage aanbiedt.

88 6: Omrekening rentevoet
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Rentevormingsperiodes met diverse
betalingsperiodes
Bij het TVM menu wordt aangenomen dat de rentevormingsperiodes gelijk zijn
aan de betalingsperiodes. Maar vaak voorkomende stortingen op en
afboekingen van spaarrekeningen hebben niet noodZakelijkerwijs op dezelfde
tijdstippen plaats als de rentevormingsperiodes van de bank. Als de tijdstippen
niet gelijk zijn, kunt u het rentepercentage aanpassen met het ICNV menu en
daarna het aangepaste rentepercentage gebruiken in het TVM menu. (U kunt
ook TVM gebruiken als PMT = 0, wat de rentevormingsperiodes ook zijn.)
1. Roep het periodiek–rentepercentage–omrekenings menu [periodiek rente–rate
omrekening menu] op ( ).
2. Bereken het effectieve rentepercentage op jaarbasis met het nominale
rentepercentage dat de bank heeft gegeven.
a. Sla het rentepercentage op jaarbasis op in .
b. Sla het aantal rentevormingsperiodes per jaar op in .
c. Druk op .
3. Bereken het nominale rentepercentage op jaarbasis dat overeenkomt met uw
betalingsperiodes.
a. Sla het aantal periodieke betalingen of afboekingen dat u per jaar zult
verrichten, op in .
b. Druk op .
4. Keer terug naar het TVM menu (ee ).
5. Sla het zo–even berekende nominale rentepercentage op in I%YR (druk op
s ).
6. Sla het aantal betalingen of afboekingen per jaar op in en set de
gewenste betalingsmodus.
7. Ga verder met de TVM–berekening. (Vergeet niet dat betaald geld negatief is,
ontvangen geld positief.)
a. N is het totale aantal periodieke betalingen of afboekingen.
b. PV is de eerste inleg.
c. PMT is het bedrag van de periodieke betaling of afboeking.
d. FV is de toekomstige waarde.
Als het rentepercentage een onbekende waarde is, bereken dan eerst I%YR in

6: Omrekening rentevoet 89
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
het TVM menu. Dit is het nominale rentepercentage op jaarbasis dat
overeenkomt met uw betalingsperiodes. Gebruik vervolgens het ICNV menu om
dit om te rekenen in het effectieve rentepercentage dat is gebaseerd op uw
betalingsperiodes. Reken als laatste het effectieve percentage om in het
nominale op basis van de rentevormingsperiodes van de bank.
Voorbeeld: Saldo van een spaarrekening. Met ingang van vandaag stort u
maandelijks $25 op een rekening waarop 5% rente wordt betaald met een
rentevormingsperiode van een dag (jaar heeft 365 dagen). Hoeveel geld staat
na 7 jaar op de rekening?
Toetsen Scherm Omschrijving
Periodiek-rentepercentage-
omrekenin
g
s menu [Periodiek
rente-rate omrekening menu].
365 Slaat rentevormingsperiodes
bank op.
5 Slaat nominale
rentepercentage bank op.
Berekent effectieve
rentepercentage,
rentevormingsperiode: dag.
12 Slaat aantal betalingen per
jaar op.
Berekent onvereenkomende
nominale rentepercenta
g
e bij
rentevormingsperiode:
maand.
ee
<
Schakelt over naar TVM
menu; NOM% waarde staat
nog steeds op calculatorlijn.
s Slaat aangepaste nominale
rentepercentage op in I%YR.
12 Sets 12 betalingen per jaar;

90 6: Omrekening rentevoet
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
e Begin modus.
7 @
25&
0
Slaat op: 84
betalingsperiodes, $25 per
betaling en geen opnames
vóór de eerste periodieke
betaling.
Waarde van de rekening
over 7 jaar.
Als de rentepercentage onbekend waren, zou u eerst de TVM–berekening
uitvoeren om I%YR (5,01). te krijgen. Sla daarna in het ICNV PER menu, 5,01
als NOM% en 12 als P voor rentevormingsperiode is één maand, op. Bereken
EFF% (5,13). Verander daarna P in 365 voor rentevormingsperiode is één dag
en bereken NOM% (5,00). Dit is het percentage van de bank.

7: Cashflow berekeningen 91
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
7
Cashflow berekeningen
Het cashflow (CFLO) menu slaat cashflows (money received or paid out) van
ongelijkwaardige (ongegroepeerde) bedragen die met regelmatige tussenpozen
voorkomen *, op en analyseert ze. Als u de cashflows eenmaal in een lijst
ingevoerd hebt, kunt u berekenen:
Het totale bedrag van de cashflows.
Het intrinsieke percentage van de opbrengst (IRR%).
De huidige netto–waarde (NPV), Netto uniformee reeksen (NUS) , en de
toekomstige netto–waarde (NFV) (I%) van een gespecificeerd periodiek
rentepercentage.
U kunt vele afzonderlijke lijsten met cashflows opslaan. Het maximum aantal
hangt af van het beschikbare calculatorgeheugen.
Het CFLO menu
FIN
TVM
CALC
TOTAL
BUS
ICNV
INSR
IRR
%
SUM
CFLO
DELET
I%
TIME
BOND
NAME
NPV
SOLVE
DEPRC
GET
NUS NFV
CURRX
* U kunt ook CFLO met cashflows van gelijke bedragen gebruiken, maar dat kunt u beter
via het TVM menu uitvoeren.

92 7: Cashflow berekeningen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Het CFLO menu maakt cashflow–lijsten en voert berekeningen uit met een lijst
met cashflows.
Tabel 7–1. CFLO menulabels
Menulabel Omschrijving
Opent het CALC menu om TOTAL, IRR%, NPV, NUS, NFV
te berekenen.
Maakt het u mogelijk cashflows in een lijst in te voegen.
Wist cashflows van een lijst.
Stelt u in staat een lijst een naam te geven.
Stelt u in staat van de ene lijst naar de andere te gaan of
een nieuwe lijst te maken.
Zet de vragen om voor #TIMES aan en uit.
Om de calculatorlijn te zien als dit menu op het scherm is, moet u één keer op
I drukken. (Dit heeft geen invloed op de invoer van getallen.)
Om dit menu te zien als calculatorlijn op het scherm te zien is, moet u op e
drukken.
Cashflowgrafieken en getallentekens
De regels voor het teken die bij cashflow-berekeningen worden gebruikt, zijn
dezelfde als die welke gebruikt worden in berekening met
time-waarde-of-money. Een typerende reeks cashflows valt uiteen in de volgende
typen:
Ongegroepeerde cashflows. Deze komen voor in een reeks cashflows zonder
“groups” of equal, consecutive flows.* Omdat elke flow anders dan de vorige,
is het aantal malen dat elke flow voorkomt één.
* Iedere cashflow reeks kan worden behandeld als een ongegroepeerde indien u iedere
flow individueel benadert.

7: Cashflow berekeningen 93
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
$200
$100
$300
$200
$0
$ _ 50
$250
$125
Time
Perioden
Ontvangen geld is
een ositief nummer
Uitbetaald geld is
een negatief
nummer
12345678
Figuur 7–1. Cashflows (Ongegroepeerd)
De horizontale tijdslijn is in gelijke rentevormingsperiodes verdeeld. De verticale
lijnen stellen de cashflows voor. Bij ontvangen geld wijst de lijn naar boven
(positief); bij betaald geld wijst de lijn naar beneden (negatief). In dit geval
heeft de investeerder $700 geïnvesteerd. Deze investering heeft een reeks
cashflows gegenereerd die begint aan het einde van de eerste periode. Let op
dat er geen cashflow (een cashflow nul) is bij periode vijf en dat de investeerder
een klein bedrag in periode zes betaalt.
Gegroepeerde cashflows. Deze komen voor in een reeks die groepeert gelijke,
op elkaar volgende flows bevat. Opeenvolgende, gelijke, cashflows worden
gegroepeerde cashflows genoemd. Deze reeks die hier wordt getoond is
gegroepeerd in twee reeksen opeenvolgende gelijke cashflows:
123456789
$_100
$_100
$_100
$_100
$_100
$_200
$_200
$_200
Figuur 7–2. Gegroepeerde cashflows

94 7: Cashflow berekeningen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Na een eerste betaling van $100, betaalt de investeerder $100 aan het einde
van de periodes 1 tot en met 5 en $200 aan het einde van de periodes 6 tot en
met 8. De investering brengt $1.950 op aan het einde van periode 9. Bij elke
cashflow die u invoert vraagt de calculator u aan te geven hoeveel keer (#TIMES)
die plaats heeft.
Een cashflowlijst maken
Om CFLO te kunnen gebruiken, moet u zorgen dat uw cashflows met geregelde
tussenpozen plaatsvinden aan het einde van elke periode. * Als een periode
wordt overgeslagen, moet u nul invoeren voor de cashflow van die periode. Als
er gegroepeerde (opeenvolgende en gelijke) cashflows zijn, maakt #TIMES
vragen om de invoer van informatie makkelijker.
Cashflows invoeren
Om cashflows in een CFLO-lijst in te voeren moet u:
1. Op drukken. U ziet of als de lijst die in gebruik
is leeg is, of 1 of meer als de lijst niet leeg is. Dit is de onderkant
van de lijst die in gebruik is.
2. Als de lijst niet leeg is, kunt u doen wat onder a staat of wat onder b staat:
a. Wis de lijst door op @c te drukken (zie ook blz. 99.)
b. Maak een nieuwe lijst door op te drukken. (U moet de
oude lijst eerst een naam geven. Druk op of kijk op blz. 97.)
3. Als de cashflows ongegroepeerd zijn (d.w.z allemaal verschillend zijn), druk
dan op om uit te doen. Laat voor
* Indien de cashflows beingt aan het begin van iedere periodd, dan kunt u de eerste flow
met de initiële flow combineren (die de flow kan verhogen of verlagen), en iedere
cashflow één periode kan verschuiven. (Let op: een aan het begin van periode 2
verrichte betaling is gelijk aan dezelfde aan het eind van period 1 verrichte betaling
enz.. Zie pagina’s 65-92.)

7: Cashflow berekeningen 95
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
gegroepeerde cashflows deze vragen om aan staan. (Zie voor meer informatie
“Vragen om #TIMES,” volgende bladzijde.)
4. Voer de waarde van de eerste cashflow in, FLOW(0) (vergeet niet dat betaald
geld negatief is — gebruik & om het teken te veranderen), en druk op
I.*
5. Na kort FLOW(0) te tonen, toont het scherm . (Om FLOW(0)
langer te zien, moet u I ingedrukt houden en daarna loslaten.) Voer de
waarde van FLOW(1) in en druk op I. De prompt voor het volgende
onderdeel verschijnt.
6. Voor gegroepeerde cashflows: Het scherm toont nu
. Als het scherm dit niet toont, moet u op e
drukken om de the #TIMES vragen om aan te zetten. (Zie “Vragen om #TIMES,”
hieronder.) #TIMES is het aantal opeenvolgende keren van plaatshebben van
FLOW(1). #TIMES is automatisch op 1 gezet en is zichtbaar op de
calculatorlijn. Doe wat onder a staat of wat onder b staat:
a. Druk om de waarde 1 te bewaren en naar de volgende flow te gaan, op
I (of op )).
b. Voer het getal in en druk op I*, om #TIMES te veranderen, als
gegeven is #TIMES.
Gegeven is #TIMES
Calculatorlijn
7. Ga door met het invoeren van elke cashflow en, voor gegroepeerde flows, het
aantal keren dat de cashflow plaatsvindt. De calculator herkent het einde van
de lijst als een flow leeg is gelaten (geen waarde is ingevoerd).
8. Druk op
e om de lijst te beëindigen en het CFLO menu opnieuw te laden.
U kunt nu beginnen met de lijst te corrigeren, de lijst een naam te geven, met
een andere lijst te beginnen of berekeningen met waarden uit te voeren.
* U kunt berekeningen uitvoeren met een geal alvorens het in te voeren. Dit heeft geen
invloed op de lijst. Indien u op I drukt, wordt de geëwaardeerde uitdrukking of
getal in de lijst ingevoerd.
* Het maximum #TIMES voor iedere cashflow is 999.

96 7: Cashflow berekeningen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Gebruik deze instructies om nieuwe lijsten in te voeren.
Vragen om #TIMES (#T). Wanneer de calculator
toont, vraagt hij u om het aantal keren dat de flow plaats heeft.
Als al uw cashflows verschillend zijn (#TIMES altijd 1), dan hebt u de
prompt niet nodig. U kunt de Vragen om #TIMES aan en uit zetten door op
te drukken in het CFLO menu. Dit resulteert in een kort bericht: of
OFF! of .
Als vragen om uit is, hebben alle all cashflows die u invoert #TIMES = 1.
Als u een cashflowlijst ziet met de #TIMES vragen om op uit, toont de calculator
alleen die #TIMES-waarden die niet 1 zijn.
De #TIMES vragen om is meestal aan, omdat hij steeds automatisch aan gezet
wordt als u een cashflowlijst wist of oproept
Voorbeeld: Invoeren Cashflows. Voer de volgende ongegroepeerde cashflows
in een lijst in en bereken het interne rentepercentage van de opbrengst (IRR).
0: $−500 2: $ 275
1: 125 3: 200
Toetsen Scherm Omschrijving
@c Vraagt om bevestiging.
Wist informatie uit de lijst en
prompts voor eerste flow.
Sets vra
g
en om off omdat het
niet nodig is.
500 &I
Voert eerste flow in en
prompts direct daarna voor
volgende flow.
125 I
Voert FLOW(1) in; prompts
voor volgende flow.
275 I
Voert FLOW(2) in; prompts
voor volgende flow.

7: Cashflow berekeningen 97
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
200 I
Voert FLOW(3) in; prompts
voor volgende flow.
e
Beëindigt lijst en toont CALC
menu.
Berekent IRR.
Lijst zien en corrigeren
Om een bepaalde lijst te tonen, moet u gebruiken (zie blz. 98).
De [-toets en de ]-toets bewegen tegelijkertijd een getal naar boven en een
getal naar beneden. @[ en @] tonen het begin en het einde van de lijst.
Getal veranderen of wissen. Om een getal, nadat het is ingevoerd, te wissen,
moet u het getal tonen, de nieuwe waarde invoeren en op I drukken.
Gebruik dezelfde methode om een getal in nul te veranderen. (Druk niet op
C of <, die de calculatorlijn wissen in plaats van wat voor de cashflow
moet worden ingevoerd.)
Cashflows in een lijst invoegen. Invoegen heeft plaats vóór (boven) die
geselecteerd is. Door op te drukken, voegt u een nul–cashflow in en
wordt de rest van de lijst genummerd. Hierna kunt u een nieuwe cashflow
invoeren en de #TIMES daarvan.
Bijvoorbeeld, indien FLOW(6) in het scherm staat, door het drukken op
wordt een nieuwe, nul flow gevoegd tussen de eerdere benoemde FLOW(5)
and FLOW(6).
Cashflows uit een lijst verwijderen. Door op te drukken, verwijdert u de
geselecteerde flow en de #TIMES daarvan.
Een getal uit een lijst naar de calculatorlijn kopiëren
Om een getal van de lijst naar de calculatorlijn te kopiëren, moet u ] of
[ gebruiken om het getal te tonen. Daarna moet u op R I drukken.

7: Cashflow berekeningen 99
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
2. Op de toets die voor de gewenste lijst is drukken. ( selecteert een
nieuwe lege lijst.)
Een cashflowlijst en naam wissen
Om de getallen en de naam van een lijst te wissen, moet u:
1. De lijst die u wilt wissen, tonen en daarna op @c drukken.
Hierdoor worden de getallen gewist.
2. Als de lijst een naam heeft, ziet u
Druk op om de naam te wissen. Druk op om de naam te
bewaren, gekoppeld aan een lege lijst.
Als u maar één waarde per keer uit een lijst wilt wissen, moet u
gebruiken.
Berekeningen met cashflows: IRR, NPV, NUS,
NFV
Als u eenmaal een lijst met cashflows hebt ingevoerd, kunt u de volgende
waarden in het CALC menu berekenen.
Sum (TOTAL).
Intern opbrengstpercentage (IRR%). Dit is een periodiek opbrengstpercentage.
Om een nominaal percentage op jaarbasis te berekenen als de periode niet
een jaar is, moet u de IRR% met het aantal periodes per jaar vermenigvuldigen.
Als u de IRR% als een effectief percentage op jaarbasis wilt berekenen,
gebruikt u het FIN ICNV menu om om te rekenen van het nominale percentage
op jaarbasis in het effectieve percentage op jaarbasis.
De netto–huidige waarde (NPV), de netto uniformee reeksen(NUS) en de
netto–toekomstige waarde (NFV) voor een gespecificeerd, periodiek
rentepercentage, I%.

100 7: Cashflow berekeningen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 7–2. Het CALC menu voor CFLO-lijsten
Menulabel Omschrijving
Berekent de som van de cashflows.
* Berekent de internal rate of return—het rentepercentage
(discount) rate waarbij de netto—huidige waarde van de
cashflows gelijk is aan null.
Slaat het periodieke rentepercentage uitgedrukt als een
percentage, op (soms wordt dit cost of capital,
kortingspercentage, of vereist opbrengstpercentage
genoemd).
Als gegeven: I%, wordt de netto present waarde─de
huidige waarde van een reeks cashflows, berekend.
Als gegeven: I%, wordt de netto uniforme reeksen─het
bedrag in dollars van constante, gelijke cashflows die een
huidige waarde hebben die gelijk is aan de netto–huidige
waarde, berekend.
Als gegeven: I%, wordt de netto–toekomstige waarde
berekend van een reeks cashflows, door de toekomstige
waarde van de netto-huidige waarde te berekenen.
* De berekeningen met intern opbrengstpercentage zijn ingewikkeld en kunnen
relatief lang duren. Om de berekening te onderbreken, moet u een willekeurige toets
indrukken. In bepaalde gevallen toont de calculator een bericht waarin wordt
medegedeeld dat de calculator niet verder kan werken zonder aanvullende
informatie van u, of dat er geen oplossing is. Raadpleeg aanhangsel B voor
aanvullende informatie over het berekenen van IRR%.
Over de Intern opbrengstpercentage (IRR%). Een “conventionele investering” is
wordt als aantrekkelijk beschouwd als IRR% groter is dan de kapitaalkosten. Een
conventionele investering voldoet aan twee criteria —(1) de reeks cashflows
verandert maar éénmaal van teken, en (2) het totaal (TOTAL) van de cashflows
is positief.
Onthoud dat de calculator een periodieke IRR% bepaalt. Als de cashflows
maandelijks plaatsvindt, dan is ook IRR% een maandelijkse waarde.
Vermenigvuldig die met 12 om een jaarlijkse waarde te krijgen.

7: Cashflow berekeningen 101
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Voorbeeld: Berekening van de IRR en NPV van een investering. Een
investeerder investeert aanvankelijk $80.000 en verwacht gedrurende de
volgende vijf jaren een opbrengst te krijgen zoals hieronder wordt geïllustreerd.
$ _ 80.000
12345
5.000 4.500
5.500
4.000
115.000
(Initial flow)
Bereken het totaal van de cashflows en de intern opbrengstpercentage van de
investering. Bereken bovendien de netto–huidige waarde en de
netto–toekomstige waarde, als wordt uitgegaan van een rentepercentage van
10,5% op jaarbasis.
Begin het vraagstuk met een lege cashflowlijst. Omdat de cashflows
ongegroepeerd zijn, komen ze elk maar een keer voor. Zet de #TIMES prompt
uit om het invoeren van de cashflow sneller te doen verlopen.
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont huidige cashflow-
lijst en CFLO
menutoetsen.
@c
of
Wist huidi
g
e lijst of roept
een nieuwe op. De lege
lijst prompts for zijn
aanvankelijke cashflow.
Toont kort de status van
en keert dan
terug naar de lijst. Met
vragen om op uit, wordt
aangenomen dat alle
cashflows slechts één
keer plaats hebben.
80000 &
I
Prompts for de volgende
cashflow. Calculatorlijn

7: Cashflow berekeningen 103
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
$ _ 9.0 0 0
0
500
500
500
1.000
1.000
1.000
1.000
1.500
1.500
1.500
Omdat sommige van deze cashflows gegroepeerde (opvolgend en gelijk) zijn,
moet de #TIMES vragen om aan staan zodat u een ander getal dan 1 kunt
specificeren 1.
Getal groep Bedrag Aantal keren
Eerste
1
2
3
4
−9.000
500
1.000
0
1.500
−
3
4
1
3
Toetsen Scherm Omschrijving
Huidig(e) cashflowlijst en
CFLO menu.
@c
Wist huidige lijst. #TIMES
vragen om is aan gezet.
9000 & I Slaat de eerste cashflow op.
500 I Slaat FLOW(1) op en
prompts for #TIMES(1).
3 I FLOW(1) vindt 3 maal
plaats; prompts for volgende
cash
flow.
1000 I 4 Slaat FLOW(2) vier keer op.

104 7: Cashflow berekeningen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
I
0 I
I
Slaat FLOW(3) één keer op
(de 1 is wordt automatisch
ingevoerd).
1500 I 3
I
Slaat FLOW(4) drie keer op.
e Toont het CALC menu.
Berekent maandelijkse IRR%.
9 / 12
Slaat het periodieke
maandelijkse
rentepercentage op.
Berekent NPV.
Berekent NFV.
Voorbeeld: Een investering met Quarterly Cash Returns. U heeft de kans
gekregen $20.000 te investeren. Gedurende vier jaar ontvangt u per kwartaal
volgens onderstaand schema uw opbrengst:
Jaar 1 betalingen van $500
Jaar 2 betalingen van $1.000
Jaar 3 betalingen van $2.000
Jaar 4 betalingen van $3.000
500
500
500
500
1.000
1.000
1.000
1.000
2.000
2.000
2.000
2.000
3.000
3.000
3.000
3.000
Bereken de jaarlijkse opbrengstpercentage voor deze investering. (De vraag
voor #TIMES moet aan staan.)
v

106 7: Cashflow berekeningen
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Zie ““Raadplegen van CFLO en SUM Lijsten vanuit de Oplosser” in hoofdstuk
12.

8: Obligaties 107
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
8
Obligaties
Het menu BOND berekent het effectief rendement of de koers van een obligatie.
Dit menu berekent ook het ‘rendement tot call’ op een coupondatum alsmede de
opgelopen rente. U kunt het volgende specificeren:
Kalenderbasis: 30/360 of actual/actual (dagen per maand/dagen per jaar).
In de Verenigde Staten uitgegeven gemeentelijke obligaties, staats– en
bedrijfsobligaties zijn meestal 30/360. Amerikaanse schatkistobligaties zijn
actual/actual.
Couponbetalingen: halfjaarlijks of jaarlijks. De meeste Amerikaanse obligaties
zijn halfjaarlijks.
Het BOND menu
FIN
TVM
TYPE
YLD%
BUS
ICNV
SETT
PRICE
SUM
CFLO
MAT
A
CCRU
TIME
BOND
CPN%
SOLVE
DEPRC
CALL MORE
MORE
CURRX
Als u op drukt, verschijnt het menu BOND en het huidige opgegeven
type obligatie: or ; or .

108 8: Obligaties
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 8–1. Menulabels BOND
Menu–label Omschrijving
Toont een menu met typen obligaties: 30/360 of
actual/actual, halfjaarlijks of jaarlijks.
Slaat de valutadatum (aankoopdatum) op overeenkomstig
de huidige datumnotatie (MM.DDYYYY of DD.MMYYYY;
zie pagina 141).
Slaat de vervaldatum op overeenkomstig de huidige
datumnotatie. De vervaldatum moet samenvallen met een
coupondatum.
Slaat de jaarlijkse couponrente op als percentage.
Slaat de aflossingskoers op per $100 nominale waarde.
Voor een effectief rendement, controleert u of CALL gelijk is
aan 100. (De “call–“waarde van een aflosbaar gestelde
obligatie is 100% van de nominale waarde).
Berekent of slaat het effectief rendement (als jaarlijks
percentage) of het rendement tot vervaldag op.
Berekent of slaat de koers op per $100 nominale waarde.
Berekent de opgelopen rente vanaf de datum van de
laatste couponbetaling tot de valutadatum, per $100
nominale waarde.
De calculator behoudt de waarden van de BOND-variabelen totdat u ze wist.
Hiertoe drukt u op @c terwijl het menu BOND wordt weergegeven.
Door het wissen, wordt CALL ingesteld op 100 en alle andere variabelen op
nul.
Om de huidige opgeslagen waarde in een variabele te zien, drukt u op het
menulabel R.

8: Obligaties 109
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Obligatieberekeningen uitvoeren
Denk erom dat de waarden in het menu BOND worden uitgedrukt per $100
nominale waarde of als percentage. Een CALL-waarde van 102 betekent dat de
obligatie op de vervaldag $102 waard is voor elke $100 nominale waarde. Bij
sommige bedrijfsobligaties in de Verenigde Staten geldt de afspraak dat de
prijs van de obligatie op 100 wordt gesteld als de couponrente overeenkomt
met het rendement, waarbij het niet uitmaakt of de valutadatum wel of niet een
coupondatum is. Het menu BOND past deze afspraak niet toe.
De koers of het rendement van een obligatie berekenen:
1. Geef het menu BOND weer: druk op .
2. Druk op
@c. Hiermee stelt u CALL=100 in.
3. Definieer het type obligatie. Als de melding in het scherm niet overeenkomt met
het gewenste type drukt u op .
Kalenderbasis Renteperiode
Druk op om de kalenderbasis in te stellen op een maand van 30
dagen en een jaar van 360 dagen.
Druk op om de kalenderbasis in te stellen op de huidige
kalendermaand en het huidige kalenderjaar.
Druk op voor het instellen van halfjaarlijkse couponbetalingen.
Druk op voor het instellen van jaarlijkse couponbetalingen.
Druk op e om het menu BOND opnieuw weer te geven.
4. Voer de valutadatum in (MM.DDYYYY of DD.MMYYYY afhankelijk van de
datumnotatie; zie hoofdstuk 11) en druk op .
5. Voer de vervaldatum in en druk op .
6. Voer de couponrente in als jaarlijks percentage en druk op .
7. Voer eventueel de call–waarde in en druk op . Voor een obligatie die
vervalt, moet de waarde CALL gelijk zijn aan 100. (zie stap 3.)
8. Om het resultaat te berekenen, drukt u eerst op om de resterende
menulabels te openen. Voer stap a of stap b uit:

8: Obligaties 111
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
3 / 8 + 8
(in scherm af
g
erond op twee
decimalen ).*
Resultaat: prijs is $86,38 per
$100 nominale waarde.
+ Telt opgelopen rente op die
is verschuldigd aan de
verkoper.
= Nettoprijs.
Stel dat de marktnotering voor de obligatie 88¼ is. Welk rendement levert dat
op?
88,25 Slaat beursprijs op.
Resultaat: effectief
rendement.
Voorbeeld: een obligatie met een calloptie. Wat is de prijs van een 6%
bedrijfsobligatie die vervalt op 3 maart 2022 en is gekocht op 2 maart 2003
bij een rendement van 5,7%? De obligatie is opeisbaar op 3 maart 2006 (een
coupondatum) tegen een waarde van 102,75. Wat is het rendement tot de
vervaldag? Gebruik een 30/360 kalender met halfjaarlijkse couponbetalingen.
Toetsen Scherm Omschrijving
@c
Opent het menu BOND,
wist variabelen.
e
Stelt type obligatie in,
indien van toepassing.
5,022003
Slaat de aankoopdatum
op (notatie MM.DDYYYY).
3,032022 Slaat de vervaldatum op.
6 Slaat de jaarlijkse
couponrente op.
* Om het gehele precieze getal te zien, druk op @S.
v
v
v

112 8: Obligaties
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
5,7
Slaat het rendement op.
Berekent de prijs.
3,032006
102,75
Wijzigt aankoopsdatum
in vervaldatum en slaat
een call-waarde op.
Berekent op te vragen
rendement.
Voorbeeld: een nul–coupon obligatie. Bereken de prijs van een nul–coupon,
halfjaarlijkse obligatie met behulp van een 30/360 kalenderbasis. De obligatie
is gekocht op 19 mei 2003 en vervalt op 30 juni 2017, en heeft een effectief
rendement van 10%.
Toetsen Scherm Omschrijving
@c
Wist BOND-variabelen,
stelt CALL in op 100.
e
Stelt type in, indien
noodzakelijk (controleer
het scherm).
5,192003
Aankoopdatum (notatie
MM.DDYYYY).
6,302017 Vervaldag.
0 Couponrente is nul.
10 Effectief rendement.
Berekent prijs.

9: Afschrijving 113
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
9
Afschrijving
Het menu DEPRC (afschrijving) berekent afschrijvingswaarden en de resterende
af te schrijven waarden per jaar. De beschikbare methoden zijn:
Degressieve afschrijving.
Som van de jaargetallen.
Lineaire afschrijving.
Versnelde afschrijving.
Het DEPRC menu
FIN
TVM
BASIS
YR#
BUS
ICNV
SALV
FACT%
SUM
CFLO
LIFE
DB SOY
D
SL
TIME
BOND
A
CRS%
SOLVE
DEPRC
ACRS MORE
MORE
CURRX
Druk op om het menu DEPRC te openen.

114 9: Afschrijving
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 9–1. Menulabels DEPRC
Menu– label Omschrijving
Slaat de af te schrijven kostprijsbasis van het activum op bij
aanschaf.
Slaat de restwaarde van het activum op aan het eind van
de gebruiksduur. Als er geen restwaarde is, stelt u SALV=0
in.
Slaat de verwachte gebruiksduur van het activum op (in
hele jaren).
Slaat het juiste percentage van de versnelde afschrijving
op. Raadpleeg de ACRS-tabellen (Accelerated Cost
Recovery System, dit zijn tabellen voor versnelde
afschrijving).
Berekent de ACRS-aftrek gebaseerd op BASIS en ACRS%.
(De waarden in SALV, LIFE, FACT%, en YR# doen niet ter
zake).
Slaat het getal van het jaar op waarvan u de afschrijving
wilt berekenen (1, 2, enz.).
Slaat de degressieve afschrijvingsfactor op als percentage
van de lineaire afschrijvingswaarde. Dit is alleen van
toepassing op de degressieve afschrijvingsmethode. Voor
bijvoorbeeld een afschrijving van 1¼ keer (125%) het
lineaire tarief, voert u 125 in.
Berekent de degressieve afschrijving voor het betreffende
jaar.
Berekent de som van de jaargetallen-afschrijving voor het
betreffende jaar.
Berekent de lineaire afschrijving voor het betreffende jaar.
]Toont de resterende af te schrijven waarde (Remaining
Depreciable Waarde of RDV) nadat u op , ,
of hebt gedrukt.

9: Afschrijving 115
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
De calculator behoudt de waarden van de DEPRC-variabelen totdat u deze wist
door op @c te drukken terwijl het menu DEPRC wordt weergegeven.
Druk op het menulabel R om de huidige waarde die is opgeslagen in een
variabele weer te geven.
Afschrijvingsberekeningen uitvoeren
Methoden degressieve afschrijving (DB) , som van de
jaargetallen (SOYD) en lineaire afschrijving (SL)
De afschrijving van een activum berekenen:*
1. Open het menu DEPRC: druk op .
2. Definieer de eigenschappen van het activum:
a. Voer de kostprijsbasis in en druk op .
b. Voer de restwaarde in en druk op . Als er geen restwaarde is,
voert u nul in.
c. Voer de gebruiksduur in en druk op .
3. Druk op voor de rest van het menu DEPRC.
4. Voer het getal in van het afschrijvingsjaar dat u wilt berekenen (1, 2, 3, enz.)
en druk op .
5. Als u de degressieve afschrijvingsmethode gebruikt, voert u de Degressieve
(DB)–factor in (een percentage) en drukt u op .
6. Druk op , , of om de juiste afschrijving te berekenen.
7. Om de resterende afschrijvingswaarde weer te geven (kostprijsbasis ─
restwaarde ─ geaccumuleerde afschrijving), drukt u op ].
8. Om de afschrijving voor een ander jaar te berekenen, wijzigt u alleen YR# en
* De berekende waarden van RDV, DB, SOYD, en SL worden intern afgerond tot het
getal van de decimale plaatsen zoals aangegeven door de huidige
scherminstelling.Eeen instelling van 2 neteken dat deze waarden intern zullen
worden afgerond tot twee decimale plaatsen.

116 9: Afschrijving
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
drukt u nog een keer op , , of .
Voorbeeld: degressieve afschrijving. Een metaalbewerkingsmachine, gekocht
voor $10.000, moet worden afgeschreven in 5 jaar. De restwaarde wordt
geschat op $500. Bereken de afschrijving en resterende af te schrijven waarde
voor elk van de eerste 3 jaar van de gebruiksduur van de machine. Gebruik de
dubbele degressieve afschrijvingsmethode (200% van het lineaire
afschrijvingspercentage). Bereken ter vergelijking ook de lineaire afschrijving.
Toetsen Scherm Omschrijving
Opent het menu DEPRC.
10000 Kostprijsbasis.
500 Restwaarde.
5 Gebruiksduur.
1 Afschrijving eerste jaar.
200 DB–percentagefactor.
Afschrijving in eerste jaar.
(Restwaarde wordt op dit
punt genegeerd.)
] Resterende
afschrijvingswaarde na
eerste jaar (BASIS – SALV –
4.000).
2 Afschrijving in tweede jaar.
] Resterende
afschrijvingswaarde na
tweede jaar.
3 Afschrijving in derde jaar.
] Resterende
afschrijvingswaarde na
derde jaar.
Lineaire afschrijving voor elk

118 9: Afschrijving
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
15 Tabellarische waarde, jaar 1.
Aftrek in eerste jaar.
25 Tabellarische waarde, jaar 2.
Aftrek in tweede jaar.
20 Tabellarische waarde, jaar 3.
Aftrek in derde jaar.
Afschrijving voor een deel van een jaar
Soms valt de aanschafdatum van een activum niet samen met het begin van het
belastingjaar of fiscale jaar. In dat geval moet het bedrag van de afschrijving in
het eerste en laatste jaar worden berekend als deel van de afschrijving van een
volledig jaar. Behalve bij lineaire afschrijving worden de tussenliggende jaren
berekend door middel van een breuksom. Dit is niet van toepassing op de
versnelde afschrijvingsmethode.
Stel dat u in oktober een activum hebt aangeschaft dat u wilt afschrijven in 3
jaar. (Het fiscale jaar begint op 1 januari.) Het afschrijvingsschema heeft
betrekking op delen van 4 jaren, zoals u ziet in de volgende afbeelding. De 3
maanden van oktober tot december komen overeen met ¼ jaar.
Voor een lineaire afschrijving zijn deeljaarafschrijvingen eenvoudig uit te
voeren: bereken de lineaire afschrijvingswaarde, gebruik ¼ van die waarde
voor het eerste jaar, het volledige bedrag voor het tweede en derde jaar, en ¾
van dat bedrag voor het vierde jaar.
Bij de methode degressieve afschrijving en som van de jaargetallen is de

9: Afschrijving 119
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
afschrijvingswaarde van elk jaar anders, zoals u ziet in de volgende tabel:
Kalenderjaar Afschrijvingswaarde
1 (okt–dec)
2
3
4 (jan–sep)
¼ x jaar 1
(¾ x jaar 1) + (¼ x jaar 2)
(¾ x jaar 2) + (¼ x jaar 3)
¾ x jaar 3
Voorbeeld: deeljaarafschrijving. Een filmcamera die is gekocht voor $12.000
heeft een gebruiksduur van 10 jaar en een restwaarde van $500. Gebruik de
methode som van de jaargetallen, bereken het bedrag van de afschrijving
voor het vierde jaar. Ga ervan uit dat het eerste afschrijvingsjaar 11 maanden
was.
Toetsen Scherm Omschrijving
Opent het menu DEPRC.
12000
500
10
3
Slaat bekende waarden op.
Berekent afschrijving voor
jaar 3.
/ 12= s 1 Slaat 1 maandafschrijvin
g
op
van jaar 3.
4 Berekent afschrijving voor
jaar 4.
* 11/ 12 = Berekent 11
maandafschrijvingen van
jaar 4.
+ R 1 = Berekent totale afschrijving
voor jaar 4.
v
v
v

10: Voortschrijdend totaal en statistieken 121
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Het SUM Menu
FIN
CALC
TOTAL
MIN
BUS
INSR
MEAN
MAX
SUM
DELET
MEDN
SORT FRCST
TIME
NAME
STDEV
SOLVE
GET TOTAL
RANGE MORE
MORE
CURRX
…
Het SUM menu creëert getallenlijsten en voert berekeningen uit met een SUM
lijst.
Tabel 10–1. SUM Menulabels
Menulabel Omschrijving
Geeft toegang tot het CALC menu voor de berekening van
het totaal, het gemiddelde, de mediaan, de
standaardafwijking, de variatiebreedte, het minimum en
het maximum, het sorteren, en de lineaire regressie (met
inbegrip van gewogen gemiddelde en
sommatiestatistieken).
Laat u toe getallen in de lijst in te brengen.
Verwijdert getallen uit de lijst.
Laat u toe de lijst te benoemen.
Laat u toe over te gaan van de ene naar de andere
benoemde lijst of een nieuwe lijst te maken.
Geeft het totaal weer van alle lijstitems
Wanneer dit menu actief is, drukt u eenmaal op I om de calculatorlijn
weer te geven. (Dit heeft geen invloed op het inbrengen van getallen.)

122 10: Voortschrijdend totaal en statistieken
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Om dit menu te bekijken wanneer de calculatorlijn actief is, drukt u op e.
Een SUM Lijst maken
Om het voortschrijdend totaal van een getallenlijst te berekenen of om
statistische berekeningen uit te voeren met getallenparen, dient u eerst een SUM
getallenlijst te maken.
Getallen invoeren en het TOTAAL Bekijken
Om getallen in een SUM lijst in te brengen:
1. Druk op . zal verschijnen wanneer de huidige lijst geen
getallen bevat, 2 of meer zal verschijnen wanneer de lijst niet leeg
is. Dit is het einde van de huidige lijst.
2. Bevat de lijst geen getallen dan kunt u deze inbrengen (stap 3) zoniet hebt u de
keuze uit a of b:
a. Maak de lijst leeg door op @c te drukken (zie ook
pagina 126.)
b. Creëer een nieuwe lijst door op te drukken (De oude lijst
moet eerst benoemd worden). Druk op of raadpleeg pagina
125.)
3. Voer de waarde van het eerste item in, ITEM(1) (druk op & voor een negatief
getal), en druk op I.* (Om ITEM(1) langer te bekijken dient u de toets
I ingedrukt te houden voor u hem loslaat.)
Nadat
ITEM(1) kort weergegeven werd, verschijnt op het scherm
* Denk eraan dat u berekeningen met een getal kunt uitvoeren voor het in te brengen..Dit
heeft geen invloed op de lijst. Wanneer u I indrukt wordt het getal op de
rekenlijn (of de geëwaardeerde waarde) opgeslagen in de lijst..Dient u het MATH menu
te gebruiken dan kunt u voor een berekening op @m, en daarna op e) drukken
om terug te gaan naar de vorige SUMfunctie.

124 10: Voortschrijdend totaal en statistieken
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Getallen uit de Lijst Verwijderen Door het indrukken van verwijdert u
het huidige item.
Voorbeeld: Actualiseren van een Chequeboek. Op 31 mei bedroeg uw
chequeboeksaldo $267,82. De eerste 10 dagen van juni hadden volgende
verrichtingen plaats:
Datum Verrichting Bedrag Datum Verrichting Bedrag
1/6 Saldo 267,82 3/6 Cheque −128,90
1/6 Deposito 837,42 7/6 Cheque − 65,35
1/6 Cheque −368,23 10/6 Deposito 55,67
2/6 Cheque −45,36
Actualiseer het chequeboek door het voortschrijdend saldo te berekenen.
Toetsen Scherm Omschrijving
*
@c Een lege SUM lijst verschijnt.
267,82 I
Voert het initiële saldo in en
toont het voortschrijdend
totaal.
837,42 I
Voert het deposito op 1/6 in.
368,23 &
I
45,36 &
I
128,90 &
I
65,35 &
I
Voert de resterende
verrichtingen in.
* Wenst u de huidige lijst te behouden dan moet u volgende stap overslaan (het
indrukken van @c). Benoem eerst de lijst en druk dan de toets in .

10: Voortschrijdend totaal en statistieken 125
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
55,67 I
e Sluit de lijst af en heractiveert
het SUM menu.
Het kopiëren van een getal uit de Lijst naar de
Calculatorlijn
Om een getal uit de lijst naar de calculatorlijn te kopiëren, drukt u op ] of
[ om het getal te selecteren en drukt u vervolgens op R
I.
De SUM lijst benoemen en herbenoemen
Een nieuwe lijst heeft geen naam. U kunt een lijst benoemen voor of na het
invoeren van de getallen maar u moet dit doen opdat u een andere lijst zou
kunnen opslaan.
Het benoemen van een lijst:
1. Druk in het SUM menu op .
2. Maak gebruik van het ALPHA menu om een naam in te brengen. (De ALPHA
en ALPHA–bewerkingmenu's worden beschreven op volgende pagina's 30 –
32.) Om een naam te verwijderen, drukt u op C.
3. Druk op
I.
De naam kan uit maximaal 22 karakters bestaan. Deze kunt u vrij kiezen met
uitzondering van: + − x ÷ ( ) < > : = spatie *
Alleen de eerste drie tot vijf karakters (afhankelijk van de letterbreedte) van de
naam worden gebruikt voor het menulabel. Vermijdt daarom namen waarvan
de eerste karakters identiek zijn daar hun menulabels ook identiek zullen zijn.
* SUM aanvaardt het gebruik van dergelijke karakters in lijstnamen in tegenstelling tot de
Oplossingsfuncties SIZES en ITEM.

128 10: Voortschrijdend totaal en statistieken
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Maand Telefoonrekening Maand Telefoonrekening
1. mei
2. juni
3. juli
$340
$175
$450
4. augustus
5. september
6. oktober
$780
$245
$625
Bereken het rekenkundig gemiddelde, de mediaan en de standaardafwijking
van de maandelijkse telefoonrekeningen. Geef daarna de laagste waarde weer
in de lijst.
Toetsen Scherm Omschrijving
Geeft de huidi
g
e SUM lijst en
de SUM menutoetsen weer.
@c
of
Verwijdert de huidige lijst of
maakt een nieuwe aan.
340 I
Slaat de telefoonrekening
van mei op en berekent het
totaal.
175 I
Slaat de telefoonrekening
van juni op en actualiseert
het totaal.
450 I
780 I
245 I
625 I
Slaat de telefoonrekeningen
van juli tot oktober op en
berekent een voortschrijdend
totaal.
e Geeft het CALC menu weer.
Berekent het rekenkundig
gemiddelde
Berekent de mediaan
Berekent de

138 10: Voortschrijdend totaal en statistieken
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
1. Geef het FRCST menu weer en selecteert de x– en y–lijsten zoals uiteengezet in
stappen 1 tot 4 van de richtlijnen op pagina 132. Om de sommatiestatistieken
te berekenen voor slechts een datalijst dient u voor x en y dezelfde lijst te
selecteren.
2. Om n te zien, drukt u op .
3. Druk nogmaals op om het sommatiemenu te zien en druk op het
menulabel voor de gewenste waarde.
Andere Berekeningen uitvoeren met de SUM Data
Wenst u andere statistische berekeningen met de SUM data uit te voeren naast
deze voorzien in het CALC menu, dan kunt u dit doen door uw eigen
oplossingsvergelijking op te stellen. Er bestaan oplossingsvergelijkingen die
gegevens opgeslagen in de SUM lijsten kunnen raadplegen, en er bestaat een
sommatiefunctie die alle of een gedeelte van de waarden opgeslagen in de
specifieke lijsten kunnen combineren.
Verwijs naar “Raadplegen van CFLO en SUM Lijsten vanuit de Oplosser” in
hoofdstuk 12.

11: Tijd, afspraken en datum berekening 139
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
11
Tijd, afspraken en datum
berekening
In het TIJD menu (TIME menu) van de calculator zijn een klok en een kalender
geïntegreerd. U kunt de klok op een 12–uurs of een 24–uurs weergave en de
kalender op een maand/dag/jaar of een dag/maand/jaar instellen. U kunt:
afspraken opnemen met instelling van een alarm met eventuele notities.
de dag van de week vaststellen voor een bepaalde datum.
het aantal dagen berekenen tussen twee datums met behulp van de
360–dagen, de 365–dagen of de echte kalender.
Tijd en datum bekijken
Voor het bekijken van de tijd en de datum wordt ingedrukt op het MAIN
Menu.
Als de tijd en datum worden overschreven, kunnen deze op het beeldscherm
worden hersteld door het indrukken van C.

11: Tijd, afspraken en datum berekening 143
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
APT1
DATE
A
PPT
APT2
TIME A/PM MSG RPT
MORE
A
PT9
A
PT10
HELP
Voor iedere afspraak
……
Bekijken en invoeren van een afspraak (APT1–APT10)
Tabel 11–3. Menusymbolen voor het invoeren van afspraken
Menusymbool Omschrijving
Stelt de datum van de afspraak in.
Stelt de tijd van de afspraak in en voert automatisch de
huidige datum in (als de bestaande afspraakdatum al
gepasseerd is).
Stelt 's morgens of 's middags in voor de 12–uurs klok.
Geeft het ALPHA menu weer en eventuele notities.
Geeft het bestaande interval voor herhalingen weer en
geeft het menu voor het wijzigen van het interval weer.
Geeft het formaat voor de invoer van de datum en de
tijd weer.
Voordat er een afspraak kan worden gemaakt, dient de huidige datum en tijd te
worden ingesteld. (zie ‘‘Instellen van de tijd en de datum (SET)’’ op pagina 141.)
Het invoeren van een afspraak of om de huidige instelling te bekijken:
1. Druk in en daarna . Het beeldscherm toont u welke afspraken
(van 1–10) ingesteld zijn en welke verlopen zijn (verlopen met een
onopgemerkt alarm).
Door het indrukken van verschijnt de status en de menusymbolen voor

144 11: Tijd, afspraken en datum berekening
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
afspraken 6 t/m 10.
2. Druk de menutoetsen van ─ t/m in. Het beeldscherm laat,
indien van toepassing, de huidige afspraak zien en de menusymbolen voor het
invoeren van afspraken.
3. Facultatief: druk
@c in voor het wissen van alle oude informatie.
4. Het instellen van de tijd voor een afspraak: gebruik 12–uurs of 24–uurs
weergave van de tijd, welke dan ook van toepassing is. Toets de tijd in als een
getal in het UU.MM formaat. Bijvoorbeeld: 2:25 's middags is 2,25 (12–uurs
formaat) of 14,25 (24–uurs formaat). Druk in. De datum wordt
automatisch ingesteld op de huidige datum als de bestaande datum verlopen
of gewist is.
Voor een 12–uurs formaat: druk in voor het schakelen tussen
ochtenduren en middaguren.
5. Het instellen van de datum voor een afspraak: toets de datum in het huidige
datumformaat in. Bijvoorbeeld: voer 4 oktober 2003 in als 10,042003
(maand/dag/jaar formaat) of 4,102003 (dag/maand/jaar formaat). Druk
in. Valt de afspraak binnen een jaar vanaf vandaag, dan kan het
jaartal worden weggelaten.
6. De notitie voor een afspraak (facultatief): voor het instellen, wijzigen of
slechts bekijken van een notitie wordt ingedrukt. Toets de notitie in (zie
pagina 29 voor het gebruik van het ALPHA menu). Een maximum van 22
lettertekens kan worden gebruikt voor notities. Druk I in na beëindiging.
(Druk e in voor het tenietdoen van eventuele wijzigingen met behoud van
de oorspronkelijke notitie.)
7. Het herhalingsinterval (facultatief): voor het instellen, bekijken of wijzigen
van een herhalingsinterval wordt ingedrukt. Toets een cijfer in en druk
de bijbehorende toets in. Bijvoorbeeld: 2 zorgt ervoor dat het alarm
van de afspraak om de andere dag op dezelfde tijd afgaat; 90 zet het
Bericht Herhalingsinterval
Menu voor het instellen
van afspraken
Afspraakgetal

11: Tijd, afspraken en datum berekening 145
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
herhalingsinterval op 1½ uur. stelt de afspraak in op niet–herhalend. U
kunt de herhalingsinterval specificeren tot hoogstens 104 weken (728 dagen,
17,472 uren, etc.)
8. Hierna wordt
e ingedrukt om terug te gaan naar het APPT menu. De
afspraak, die u zojuist ingesteld heeft, wordt opgenomen als U kunt
een afspraak controleren met het indrukken van de menutoets (zoals ).
C herstelt de tijd en datum van een afspraak op het beeldscherm, nadat dit
overschreven is door andere handelingen.
Het bevestigen van afspraken
Voor het bevestigen van een afspraak en het wissen van de notitie kan iedere
toets tijdens de pieptoon worden ingedrukt (behalve @). Afspraken, die niet
binnen 20 seconden worden bevestigd, komen te vervallen.
Wanneer een afspraak “aan de beurt komt,” laat het alarm een pieptoon horen
en het waarschuwingssymbool van het alarm ( ) verschijnt ook al is de
calculator uit.*† De notitie (of als er geen is, de datum en tijd) wordt
weergegeven.
Onbevestigde afspraken
Een afspraak die niet bevestigd wordt wanneer het alarm afgaat komt te
vervallen. Het waarschuwingstekenaal van het alarm blijft aanstaan.
Het bevestigen van een afspraak die verlopen is.
1. Druk in.
2. Druk de menutoets in voor de afspraak die verlopen is.
3. Druk
e in voor terugkeer naar het APPT menu. De bevestigde afspraak
wordt niet langer aangegeven als verlopen.
* Als de calculator middenin een complexe berekening zit wanneer een afspraak aan de
beurt komt, dan verschijnt het waarschuwingssymbool van het alarm en piept de
calculator slechts één keer. Het alarm gaat alsnog af wanneer de berekening af is.
† Het piepen kan onderdrukt of tot afspraken beperkt worden. Zie “Pieptoon Aan en Uit,”
pagina 36.

146 11: Tijd, afspraken en datum berekening
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Een zich herhalende afspraak wordt op non–actief gesteld terwijl hij verlopen is
en zal later niet afgaan totdat de verlopen afspraak wordt bevestigd.
Het wissen van afspraken
Voor het annuleren van een afspraak of het verwijderen van een zich
herhalende afspraak moet u de afspraak wissen. Het wissen wijzigt de datum
en tijd naar 00/00/00, 12:00 's morgens en verwijdert de notitie en de
herhalingsinterval.
Voor het wissen van een afspraak wordt het menusymbool voor die afspraak
ingedrukt en @c ingedrukt.
Voor het wissen van alle tien afspraken wordt het APPT menu opgeroepen (het
menu met , , etc.) en @c ingedrukt.
Voorbeeld: wissen en instellen van een afspraak. Vandaag is het zondag, 20
april 2003. U wilt afspraak #4 instellen zodat het alarm iedere dinsdag afgaat
om 2:15 's middags, om u te herinneren aan een stafvergadering. Ga uit van
een tijdformaat van 12–uur en het maand/dag/jaar datumformaat.
Toetsen Scherm Omschrijving
Laat de instelling voor
afspraak #4 zien.
@c Wist afspraak #4.
2,15
Slaat de tijd van de afspraak
op en toont de huidige
datum.
Stelt de tijd van de afspraak
in voor 's middags.
4,22
Slaat de afspraak datum op.
STAFF I
Voert de notitie “staf” in.
Vertoont het RPT menu.

148 11: Tijd, afspraken en datum berekening
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 11–4. CALC menusymbolen voor datumberekening
Menusymbool Omschrijving
Berekent en slaat een datum op. Vertoont ook de dag van
de week. Wanneer het jaar wordt weggelaten, gebruikt de
calculator het huidige jaar.
Berekent en slaat het eigenlijke aantal dagen op tussen
DATE1 en DATE2, met berekening van de schrikkeljaren.
Berekent het aantal dagen tussen DATE1 en DATE2 met
gebruikmaking van de 360–dagen kalender (30–dagen
maanden).
Berekent het aantal dagen tussen DATE1 en DATE2 met
gebruikmaking van de 365–dagen kalender, zonder
berekening van de schrikkeljaren.
Een sneltoets: roept de huidige datum op die dan kan
worden opgeslagen als DATE1 of DATE2.
De calculator behoudt de waarden voor de TIME CALC variabelen DATE1,
DATE2, DAYS, totdat u ze wist door het indrukken van @c terwijl het
CALC menu wordt vertoond.
Voor het bekijken welke waarde momenteel opgeslagen is in een variabele,
wordt het R menusymbool ingedrukt.
Bepalen van de dag van de week voor willekeurige
datums
Voor het bepalen van de dag van de week van een willekeurige datum, wordt
de datum ingetoetst en of ingedrukt.
Berekening van het aantal dagen tussen twee datums
Voor het berekenen van het aantal dagen tussen twee datums.
1. Toets de eerste datum in (gebruik voor de huidige datum ) en druk

11: Tijd, afspraken en datum berekening 149
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
in.
2. Toets de tweede datum in en druk in.
3. Druk , of in voor het berekenen van het aantal dagen
met gebruikmaking van de gekozen kalender.
Voorbeeld: het berekenen van het aantal dagen tussen twee datums. Stel het
aantal dagen vast tussen 20 april 2003 en 2 augustus 2040 met gebruikmaking
van de echte kalender en de 365–dagen kalender. Ga er van uit dat het
datumformaat maand/dag/jaar is.
Toetsen Scherm Omschrijving
Vertoont het CALC menu.
4,202003
Slaat 20 april 2003 op
als de eerste datum en
vertoont de bijbehorende
dag van de week.
8,022040
Slaat 2 au
g
ustus 2040 op
als de tweede datum.
Berekent het eigenlijk
aantal tussenliggende
dagen.
Berekent het aantal
tussenliggende dagen
volgens de 365–dagen
kalender.
Het berekenen van verleden en toekomstige datums
Voor het berekenen van een datum – met een specifiek aantal dagen – vanaf
een andere datum.
1. Toets de datum die bekend is in (gebruik voor de huidige datum ) en
druk in.
2. Toets het aantal dagen in. Dit getal moet van een minusteken voorzien zijn als
de onbekende datum aan de bekende datum vooraf gaat. Druk in.
3. Druk in.

150 11: Tijd, afspraken en datum berekening
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Deze berekening gebeurt altijd met gebruikmaking van de huidige kalender.
Voorbeeld: voor het vast stellen van een toekomstige datum. Op 9 februari
2003 neemt u een optie van 120 dagen op een stuk land. Stel de vervaldatum
vast. Ga uit van het maand/dag/jaar datumformaat.
Toetsen Scherm Omschrijving
Vertoont het CALC menu.
2,092003
Slaat 9 februari 2003 op.
120 Slaat het aantal toekomstige
dagen op.
Berekent de vervaldatum
(DATUM2).

152 12: Vergelijkingsoplosser
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Ongeacht hoe u deze berekening uitvoert (zelfs als u het handmatig doet),
gebruikt u steeds een vergelijking:
Volgende voorspelling
= Oude voorspelling + Wijziging in oude voorspelling
= Oude voorspelling + (Geprojecteerde percentagewijzigingen xOude
voorspelling)
of:
NEXT = OLD + ((A% + B% + C%) ÷ 100 x OLD)
Met gebruik van de menu's SOLVE en ALPHAbetische kan u deze vergelijking
als volgt schrijven:
en daarna automatisch dit menu maken─wat alle labels van de variabelen bevat
─door te drukken op I :*
Ieder menu label stelt een variabele voor. U kuntze gebruiken om waarden op te
slaan en te berekenen op dezelfde manier zoals u andere menu's gebruikt en
hun ingebouwde variabelen.
Een Oplosser vergelijking invoeren. Om deze vergelijking te schrijven moet u
het menu ALPHA gebruiken. Indien u niet vertrouwd bent met het ALPHAbetisch
menu, raadpleeg dan “ Woorden en Tekens schrijven ” op pagina 30.
* Daar een Oplosser rekenkundige prioriteiten gebruikt (, voor , ), is een tweede
stel haakjes niet nodig (voor A% en na de tweede OLD). Zie “volgorde van
berekeningen,” pagina 163

12: Vergelijkingsoplosser 153
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toetsen Scherm Omschrijving
Toont het menu SOLVE,
daarna het menu ALPHA.
NEXT = OLD
+( A %+
B %+ C %
)/ 100 *
OLD
De vergelijking is te lang
voor het scherm.
I
Voert de vergelijking in de
lijst in.
Controleert het beeld van de
volledige vergelijking.
e
Toont het menu SOLVE.
Rekenen met de Oplosser. Veronderstel dat de voorspelling van de vorige
maand voor een product 2000 eenheden was. Ondertussen deden zich drie
marktwijzigingen voor die deze voorspelling beïnvloeden. A) De prijs van het
product is verlaagd, wat de verkoop met een verwachte 20% doet stijgen. B)
Een belangrijk trainingsprogramma van de verkoopkrachten werd gestart, wat
de verkoop met een verwachte 5% doet stijgen. C) Een concurrent is bezig met
het introduceren van een nieuw product, wat de verkoop met een verwachte
15% doet dalen. Bereken de nieuwe voorspelling voor de volgende maand.
Menu Label: Scherm Omschrijving
Verifieert of de vergelijking
geldig is; creëert het menu
Oplosser met menulabels
voor deze vergelijking.
2000 Slaat de oude voorspelling
op.
20
Slaat de invloed van de

164 12: Vergelijkingsoplosser
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
+ B te delen door C, voert u de vergelijking in als .
Haakjes. Haakjes heffen de voorgaande prioriteitsregels op. Indien u twijfelt,
gebruik dan haakjes. Het doet nooit kwaad om haakjes te gebruiken─zelfs
meerdere haakjes. (Gebruik geen rechthoekige haakjes noch accolades.)
Bijvoorbeeld, hiervoor (pagina 152) gebruikten we de vergelijking
Volgende voorspelling=Oude voorspelling +
()
++ ×
%% %Oude voorspellin
g
100
ABC
,
die in de calculator werd ingevoerd als
.
×
A
BC
zou worden ingevoerd als ,
×
+×
BC
ADE
zou kunnen ingevoerd als .
×
++×
(5)
BC
ADE
zou kunnen ingevoerd als .
Wat in een vergelijking kan verschijnen
Lange vergelijkingen. Er bestaat geen limiet voor de lengte van een vergelijking
(of het aantal variabelen ervan) als er voldoende geheugen is om ze op te slaan.
Een vergelijking langer dan één scherm regel (22 tekens) verplaatst zich naar
links en voegt een ellipses toe (...).
Om een lange vergelijking te bekijken, verplaatst u de cursor met de pijltoetsen
op het menu ALPHA–Edit. Bijvoorbeeld:

166 12: Vergelijkingsoplosser
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
een vergelijking. (In de Oplosser is gewoon een teken.) U kunthet menu
MATH oproepen vanuit de Oplosser.
Veel van deze bewerkingen zien er verschillend uit in een vergelijking: drukken
op @v produceert , bijvoorbeeld. Daarna geeft u een getal of
variabele gevolgd door een sluitend haakje. De lijst met Oplosser functies op de
pagina's 167–168 toont de spelling van iedere functie. Let op dat u het getal
opgeeft na de functie.
U kuntdeze functies ook letter per letter invoeren met gebruik van het menu
ALPHA. Het is echter sneller om wiskundige bewerkingen rechtstreeks te
selecteren op het toetsenbord of in het menu MATH. Dit wordt een schrift
hulpmiddel genoemd.
Bijvoorbeeld, deze twee methodes om 25! (factorieel) in een vergelijking zijn
gelijkwaardig. Beginnend na :
1. Met het menu ALPHA
Toetsen Scherm Omschrijving
( 25 )=
Dit berekent 25!
(factorieel).

12: Vergelijkingsoplosser 167
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
2. Met een schrift hulpmiddel
Toetsen Scherm Omschrijving
@m Menulabels MATH
verschijnen.
Het menu ALPHA keert
automatisch terug na één
MATH selectie.
25 )=
Dit berekent eveneens 25!,
en met minder
toetsaanslagen.
Oplosser functies
Hierbij een volledige lijst met functies die u kuntopnemen in de Oplosser
vergelijkingen. De items tussen haakjes moeten vervangen door specifieke
getallen, variabelen of algebraïsche uitdrukkingen.
Bovendien kan u de rekenkundige bewerkingen (+, −, x, ÷ , yx) gebruiken, maar
% niet. (In de Oplosser is gewoon een teken, geen bewerking.)

168 12: Vergelijkingsoplosser
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 12–2. Oplosser functies voor vergelijkingen
Functie Omschrijving
ABS(x) Absolute waarde van x.
ALOG(x) Gewoon (basis 10) antilogaritme; 10x.
CDATE Huidige datum.
CTIME Huidige tijd.
DATE(d1:n) De datum n dagen na (als n positief is) of
voor (als n negatief is) datum d1. Het
formaat voor d1 wordt ingesteld in het
menu TIME/SET.
DDAYS(d1:d2:cal) Aantal dagen tussen data d1 en d2.
Formaten voor d1 en d2 worden ingesteld
in het menu TIME; cal geeft de kalender
aan:
cal = 1 voor de huidige kalender die
schrikkeljaren herkent.
cal = 2 voor de kalender met 365
dagen die schrikkeljaren negeert.
cal = 3 voor de kalender met 360
dagen met 12 maanden van 30
dagen.
EXP(x) Natuurlijk antilogaritme; ex.
EXPM1(x) ex−1.
FACT(x) x!; factorieel van een positief geheel
getal.
FLOW(CFLO–lijstname:flow#) Waarde van de gespecificeerde
cashflow.
FP(x) Gebroken deel van x.
G(x) Geeft (Get) de waarde van de variabele
terug. De variabele verschijnt niet in het
SOLVE-menu als het slechts in de L- en
G-functies wordt gebruikt. Zie de L-functie
op pagina 169.

12: Vergelijkingsoplosser 169
File name : 17bII+-D(MP02-2)-041028(Print) Print data : 2004/11/26
Tabel 12–2. Oplosser functies voor vergelijkingen (vervolg)
Functie Omschrijving
HMS(time) Zet tijd in decimale uren om naar het formaat
HH.MMSS.
HRS(time) Zet tijd om van het formaat HH.MMSS naar
decimale uren.
IDIV(x:y) Geheel deel van het quotiënt van x/y.
IF(cond:expr1:expr2) Voorwaardelijke uitdrukking: als voorwaarde waar
is, gebruik dan expr1; als voorwaarde vals is,
gebruik dan expr2. Zie pagina 172
INT(x) Grootste geheel getal kleiner dan of gelijk aan x.
INV(x) Inverse van x; 1/x.
IP(x) Geheel deel van x.
ITEM(SUM–lijstname:i
tem#)
Waarde van het gespecificeerde SUM–lijst item.
L(x:expr) Sla de waarde van expr op in variabele x. De
variabele verschijnt niet in het SOLVE-menu als het
slechts wordt gebruikt in de L- en G-functies. Dit is
handig als u een complexe uitdrukking heeft die
dezelfde sub-expressie meerdere malen gebruikt,
bijvoorbeeld: (1+i)^N x PV+((1–(1+i)^N)/(1–(1+i))) x
PMT+FV
Kan als volgt worden geschreven:
.
LN(x) Natuurlijk (basis e) log van x.
LNP1(x) In (1 + x)
LOG(x) Gewoon (basis 10) log van x.
MAX(x:y)
Vergelijkt x en y en brengt de grootste van de twee terug.
MIN(x:y)
Vergelijkt x en y en brengt de kleinste van de twee terug.
MOD(x:y)
Rest van de deling x/y. MOD(x,y) = x
−
y x INT(x/y)
PI π ; 3,14159265359 (12 cijfers).
RND(x:y) Rondt x af tot y decimalen als 0 ≤ y ≤ 11, of rondt x
af tot y tekenificante cijfers als − 12 ≤ y ≤ − 1. y
moet een geheel getal zijn.
S(variabele naam) Gebruikt in een IF functie om te testen of oplossing
voor de genoemde variabele. Gebruikt om
verbonden vergelijkingen te combineren in één
Oplosser menu. Zie pagina 176.
SGN(x) Teken van x (+1 als x > 0, 0 als x=0, −1 als x < 0.

170 12: Vergelijkingsoplosser
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Tabel 12–2. Oplosser functies voor vergelijkingen (vervolg)
Functie Omschrijving
Σ(cfr:c1:c2:s:expr) Som van de algebraïsche uitdrukking expr
voor waarden van de teller ctr, stijgend
van c1 naar c2 met toenames van s. Zie
pagina 174.
SIZEC(CFLO–lijstnaam) Het getal van de laatste toevoer in de
gespecificeerde CFLO–lijst.
SIZES(SUM–lijstnaam) Het aantal items in de gespecificeerde
SUM–lijst.
SPFV(i%:n) Toekomstige waarde van één enkele
$1,00 betaling; equivalent aan (1 + i% ÷
100)n. n is het aantal samenstellende
periodes. i% is de rentevoet per
samenstellende periode, uitgedrukt in
percentage.
SPPV(i%:n) Huidige waarde van één enkele $1,00
betaling; equivalent aan (1 ÷ SPFV(i%:n).
n is het aantal samenstellende periodes.
i% is de rentevoet per samenstellende
periode, uitgedrukt in percentage.
SQ(x) Kwadraat van x; x2.
SQRT(x) Vierkantswortel van x ; X.
#T(CFLO–lijstname:flow#) Het aantal keren dat de gespecificeerde
cashflow voorkomt.
TRN(x:you) Kort x in tot y decimalen als 0 ≤ y ≤11, of
kort x in tot y tekenificante cijfers als −12
≤ y ≤−1. y moet een geheel getal zijn.
USFV(i%:n) Toekomstige waarde van een uniformee
serie van $1,00 betalingen; equivalent
aan (SPFV(i%:n) −1) ÷ (i% ÷100). n is het
aantal betalingen. i% is de periodieke
rentevoet, uitgedrukt in percentage.
USPV(i%:n) Huidige waarde van een uniformee serie
van $1,00 betalingen; equivalent aan
USFV(i%:n) ÷ SPFV(i%:n). N is het aantal
betalingen. i% is de periodieke rentevoet,
uitgedrukt in percentage.

12: Vergelijkingsoplosser 171
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Voorbeeld met gebruik van een Oplosser functie (USPV): berekeningen voor
een lening met een oneven eerste periode. Veronderstel een aankoop van een
wagen wordt gefinancierd met een lening van $6.000 en een jaarlijkse rente
van 13,5%. Er zijn 36 maandelijkse betalingen met aanvang in een maand en
vijf dagen. Wat is het te betalen bedrag?
Gebruik de volgende formule als de periode tot de eerste betaling meer dan een
maand is, maar minder dan twee maanden. De rente voor deze oneven (niet
hele) periode wordt berekend door de maandelijkse rente te vermenigvuldigen
met het aantal dagen en daarna door 30 te delen.
De formule voor deze lening is:
−
−+
+× + =
1 1
1200
1 0
1200 30
1200
N
ANNI
ANNI DAYS
PV PMT ANNI
waarin:
ANNI=percentage van de jaarlijkse rentevoet.
N=het aantal betalingsperiodes.
DAYS=het aantal overgebleven, oneven dagen (een geheel getal van 0 tot 30).
PV=het geleende bedrag.
PMT=de maandelijkse betaling.
De formule kan herschikt en vereenvoudigd met gebruik van USPV, de Oplosser
functie om de huidige waarde te geven van een uniformee serie betalingen:
De toetsaanslagen zijn:
PV *( 1 + ANNI / 1200 * DAYS / 30 )
+ PMT * USPV ( ANNI / 12:N )= 0
Toetsen Scherm Omschrijving
@] Toont het menu SOLVE en het
laatste uit de Oplosser lijst.

172 12: Vergelijkingsoplosser
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toont het menu ALPHA.
(schrijf de
vergelijking zoals
hierboven)
Vergeet niet dat de
dubbelepunt staat na.
(Druk op
)
I Voert vergelijking in,
verifieert ze en creëert menu.
6000 Slaat
g
eleende bedra
g
op in
PV.
13,5 Slaat jaarlijks percentage
rente op in ANNI.
5 Slaat het aantal oneven
dagen op in DAYS.
36 Slaat het aantal betalingen
op in N.
Berekent maandelijkse PMT
van $203,99.
Voorwaardelijke uitdrukkingen met IF
Vergelijkingen kunnen voorwaardelijke uitdrukkingen bevatten met gebruik van
de functie IF. De syntaxis van de functie IF is:
IFvoorwaardelijke uitdrukking algebraïsche uitdrukking algebraïsche
uitdrukking
Bijvoorbeeld, de oplosser aanvaardt de vergelijking:
Toen of anders

178 12: Vergelijkingsoplosser
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Hoe de Oplosser werkt
De Oplosser beschikt over twee manieren om een antwoord te vinden. In de
eerste plaats probeert hij een directe oplossing te vinden door de vergelijking te
herschikken en ze daarna op te lossen voor de variabele. Als de Oplosser een
directe oplossing vindt, toont de calculator het resultaat.
Als de Oplosser niet in staat is om een directe oplossing te vinden, probeert hij
het antwoord indirect te vinden door herhaling. Hij schat een aantal
antwoorden, ziet hoe dicht ze bij een oplossing zitten en maakt dan een andere
set van geschatte waarden. De calculator toont de huidige geschatte waarden
van de Oplosser naargelang de Oplosser zoekt naar een antwoord. U moet er
rekening mee houden dat er meer dan één oplossing voor een vergelijking kan
bestaan, en dat het eventueel nodig kan zijn om ruwe schattingen in te voeren
om invloed uit te oefenen op welke oplossing de Oplosser vindt. Als de
getoonde geschatte waarden niet naar een getal schijnen te leiden dat u als een
redelijk antwoord beschouwt, kan u dit iteratief proces stopzetten, uw eigen
ruwe schattingen invoeren en opnieuw beginnen zoeken. (Zie “Stoppen en
herstarten van iteratief zoeken” en “Ruwe schattingen invoeren,” hieronder.)
Het proces om een oplossing iteratief te zoeken is zeer complex. Er zijn vier
mogelijke resultaten. Raadpleeg “Oplosser berekeningen” in aanhangsel B voor
bijkomende Omschrijvingen van deze resultaten.
Geval 1: De calculator toont een resultaat. Het is hoogst waarschijnlijk dat dit
een oplossing is voor de vergelijking. Om te controleren hoe goed dit resultaat
is, kan u de berekening herhalen door op de menutoets te drukken voor de
variabele die u heeft opgelost. Als beide leden van de vergelijking niet werden
berekend zodat ze precies hetzelfde resultaat geven, dan vertoont de calculator
een bericht met de waarden voor het linker– en rechterlid van de vergelijking.
Lees “Oplosser berekeningen” in aanhangsel B voor een verklaring van de
betekenis van dit scherm.
Geval 2: De calculator toont een bericht met de berekende, oneven waarden
voor het linker– en rechterlid van de vergelijking. De Oplosser heeft een
mogelijke oplossing gevonden, maar u moet de geldigheid ervan interpreteren.
Druk op < of C om de aanvechtbare oplossing te bekijken. Raadpleeg
“Oplosser berekeningen” in aanhangsel B voor meer informatie.
Geval 3: De calculator toont

12: Vergelijkingsoplosser 179
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
. De Oplosser kan met de huidige ruwe schattingen niet beginnen
zoeken. Druk op < of C om de eerste ruwe schattingen te bekijken. Om
nieuwe schattingen te verkrijgen, zie “Schattingen invoeren,” hieronder.
Geval 4: De calculator toont . Controleer of uw
vergelijken en opgeslagen waarden juist zijn. Als de vergelijking juist is, kan u
misschien een oplossing vinden door heel goede schattingen in te voeren.
Stoppen en herstarten van iteratief zoeken
Als de Oplosser iteratief aan het zoeken is naar een oplossing (met andere
woorden, als de Oplosser sets met geschatte waarden aan het tonen is), kan u
de berekening stoppen door op een toets te drukken, behalve op @. De
calculator toont het bericht . Om de beste geschatte waarde
te zien die de Oplosser tot dan heeft gevonden, drukt u op C of <. U
kuntopnieuw beginnen zoeken vanwaar u stopte door op de menutoets te
drukken voor de variabele waarvoor u een oplossing zoekt. Of u kuntopnieuw
beginnen zoeken met uw eigen schattingen (zie “Schattingen invoeren,”
hieronder.
Schattingen invoeren
Uw eigen schattingen invoeren is goed voor twee redenen. In de eerste plaats
kan het tijd besparen door de Oplosser aan te geven waar te beginnen zoeken.
In de tweede plaats, als er meer dan één oplossing bestaat dan kan het
invoeren van schattingen de Oplosser leiden tot een oplossing in een
gespecificeerd bereik. Hoe dichter uw schattingen bij de gewenste oplossingen
liggen, des te meer kans heeft de Oplosser om de oplossing te vinden.
U kuntschattingen invoeren op de volgende momenten:
Vooraleer de berekening te beginnen, nadat u een waarde heeft opgeslagen
voor iedere variabele, behalve voor de onbekende variabele. Als u schatting
invoert, genereert de Oplosser een tweede.
Nadat u het iteratieve zoeken heeft stopgezet.
Nadat de Oplosser een antwoord heeft gegeven en u wenst te beginnen
zoeken naar een ander antwoord.

180 12: Vergelijkingsoplosser
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
U kuntéén of twee schattingen invoeren. Als u één schatting invoert, maakt de
Oplosser een tweede. Als u twee schattingen invoert, dan gebruikt de Oplosser
deze om te beginnen zoeken naar een oplossing. De Oplosser werkt meest
efficiënt als het antwoord tussen uw twee schattingen ligt. Bijvoorbeeld, als u
weet dat het antwoord tussen 5 en 12 ligt, zou u 5 en 12 als beginnende
schattingen moeten invoeren.
Om een schatting in te voeren, toets de waarde in en druk twee keer op de
menutoets. Bijvoorbeeld, 4,5 voert 4,5 in als een schatting voor
een Oplosser variabele A genoemd en start de berekening.
Om twee schattingen in te voeren, toets de eerste schatting in en druk op de
menutoets. Toets daarna de tweede schatting in en druk twee keer op de
menutoets. Bijvoorbeeld, 0 100 doet de Oplosser
zoeken naar A met 0 en 100.
Voorbeeld: Schattingen gebruiken om iteratief een oplossing te vinden. Eén
vergelijking om de winst van een productie te berekenen is:
Winst = (Prijs × Hoeveelheid) − (Variabele kosten × Hoeveelheid)
− Vaste kosten
De Corporatie C–Sharp Piano verkoopt piano's voor $6.000. Variabele kosten
zijn $4.100; jaarlijkse vaste kosten zijn $112.000. Hoeveel piano's moet
C–Sharp dit jaar verkopen om een winst te boeken van $130.000? (In de
afgelopen jaren moest C–Sharp tussen de 100 en 200 piano's verkopen om
een aanvaardbare winst te maken. U kunt deze informatie gebruiken als eerste
schattingen.)
Druk op en voer daarna de vergelijking in:

12: Vergelijkingsoplosser 181
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toetsen Scherm Omschrijving
I Opslaan, verifiëren en
maken van labels voor de
vergelijking.
6000 Slaat de prijs op.
4100
112000
130000
Slaat variabele kosten, vaste
kosten en winst op.
De volgende stappen voeren schattingen in voor QTY. Als de Oplosser iteratief
moet zoeken om QTY op te lossen, dan zal hij beginnen met gebruik van de
ruwe schattingen 100 en 200.
Toetsen Scherm Omschrijving
100
De eerste schatting voor
QTY.
200
De tweede schatting voor
QTY.
Lost iteratief voor QTY op.

182 13: Afdrukken
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
13
Afdrukken
De calculator kan informatie afdrukken met behulp van de hp 82240 Infrarode
Printer die het infrarood tekenaal van de printerpoort accepteert. Dit hoofdstuk
beschrijft de informatie die u kunt afdrukken. De werking van de printer staat
omschreven in de handleiding die bij de printer hoort.*
Poort
Het printersymbool ( ) verschijnt in het scherm wanneer de calculator
informatie via de printerpoort verstuurt.
Omdat de communicatie uit eenrichtingverkeer bestaat─van calculator naar
printer─kan de calculator niet vaststellen of de printer informatie ontvangt. Als
een afdruktaak een groot aantal regels informatie omvat, vertraagt de calculator
de overdrachtsnelheid zodat de printer meer tijd heeft voor het afdrukken.
Om de batterijstroom te sparen, verzendt de calculator geen gegevens naar de
printer wanneer het symbool voor lage stroom ( ) wordt weergegeven.
Als er sprake is van lage stroom nadat u een afdruktaak hebt gestart, stopt de
printer en op het scherm van de calculator verschijnt de melding
* Daar de hp–17bII+ geen controletekens naar de printer kan sturen, delen van de
handleiding van de printer over controlecodes en grafische tekens zijn niet van
toepassing.

13: Afdrukken 183
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
.
De stroombron van de printer
De snelheid van de printer hangt af van het gebruik van de optionele
AC–adapter. Om de afdrukprestaties te verbeteren, moet de modus voor de
afdruksnelheid correct worden ingesteld op de calculator. U kunt de modus voor
de afdruksnelheid als volgt weergeven of wijzigen:
1. Druk op
@>.
2. Druk op om de modus te wijzigen en de nieuwe modus weer te geven.
Druk eventueel nog een keer op om de gewenste modus in te stellen:
3. Druk op
e.
U kunt lange afdruktaken sneller afdrukken wanneer u de AC–adapter van de
printer gebruikt en de juiste modus voor de afdruksnelheid instelt op de
calculator. Wanneer de printer alleen batterijstroom gebruikt, moet u de modus
veranderen in zodat de calculator de
gegevens niet te snel verzendt.
Afdrukken met dubbele regelafstand
Druk op @> om het afdrukken met dubbele regelafstand aan of uit
te zetten. Druk vervolgens op e.
Het scherm afdrukken(P)
Als u de gegevens in het scherm van de calculator wilt afdrukken, drukt u op
P. U kunt hiermee getallen, expressies, enkelvoudige
Oplosser–vergelijkingen en meldingen afdrukken. Menu’s kunnen niet worden
afgedrukt.

13: Afdrukken 185
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Variabelen, lijsten en afspraken afdrukken (LIJST)
U kunt specifieke – in een menu opgeslagen informatie – weergeven door op
@p te drukken terwijl het betreffende menulabel wordt
weergegeven.
De opgeslagen waarden in variabelen afdrukken. U kunt een uitdraai maken
van de waarden van alle variabelen waarvan de menulabels worden
weergegeven.
Als de calculator zich bijvoorbeeld in het menu FIN TVM bevindt, worden de
labels weergegeven.
Door op @p te drukken, produceert u bijvoorbeeld de volgende
uitdraai:
Getallenlijsten afdrukken. U kunt de inhoud van een bepaalde SUM– of
CFLO–lijst afdrukken als deze lijst de huidige lijst is. Als u op @p
drukt terwijl een SUM–lijst met de naam SALES de huidige lijst is, wordt
bijvoorbeeld de volgende gelabelde uitvoer geproduceerd:

13: Afdrukken 187
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
september weergeeft. Laat de uitvoer bijvoorbeeld beginnen met het label
“SEPTEMBER BALANS”.
1. Druk eerst op @p en daarna op . Het menu ALPHA opent.
2. Typ (en bewerk) het label of het bericht.
3. Druk op
I om het label of het bericht af te drukken.
Druk nu het getal zelf af (als het getal in het scherm van de calculator staat,
drukt u op P).
Trace Afdrukken (TRACE)
Trace Afdrukken produceert een record van alle toetsen die u hebt ingedrukt
alsmede de berekende resultaten. Wanneer het traceren is uitgeschakeld,
gebruikt u P en @p om de gewenste informatie af te drukken.
Wanneer het traceren is ingeschakeld, gebruikt de calculator meer stroom en
werkt langzamer.
Trace Afdrukken in– en uitschakelen:
1. Druk op
@p.
2. Druk op te instelling te veranderen. Er verschijnt een bericht dat het
traceren is in– of uitgeschakeld. Druk eventueel nog een keer op om
het gewenste bericht weer te geven.
3. Druk op
e.
Voorbeeld: het afdrukken traceren van een rekenkundige bewerking.
Produceer een record van de toetsaanslagen die u gebruikt voor het uitvoeren
van de volgende berekening en voor het opslaan van het resultaat in de
TVM–variabele PMT..
1/12× 4.800 + 125
Druk op @p voor het instellen van
. Als u het bericht , ziet, drukt u nog een
keer op .

194 14: Extra voorbeelden
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
de leninggever? Ga ervan uit dat de rente per maand wordt betaald. (Voordat u
het rendement berekent, moet u de maandelijkse PMT berekenen = (lening x
12%) ÷ 12 maanden.) Bij het berekenen van de I%YR is de FV (een aflossing
ineens) het gehele leningsbedrag, of $1.000.000, terwijl de PV het
leningsbedrag is minus de provisies.
Toetsen Scherm Omschrijving
@c e
Stelt, indien nodig, 12
betalingen per jaar in
alsmede de modus End.
10 @ Slaat totaal aantal betalin
g
en
op.
1000000 *
12 %/
Berekent jaarlijkse rente over
$1.000.000 ...
12 ...en berekent, en slaat
vervolgens maandelijkse
betaling op.
1000000
Slaat gehele leningsbedrag
op als aflossing ineens.
- 3 %=
&
Berekent het geleende
bedrag en slaat dit op
(totaal — onderdelen).
Berekent APR—het
rendement voor de
leninggever.
Lening met een afwijkende (gedeeltelijke) eerste periode
Het menu TVM wordt gebruikt voor financiële transacties waarbij elke
betalingsperiode dezelfde lengte heeft. Er zijn echter situaties waarin de eerste
betalingsperiode niet dezelfde lengte heeft als de resterende perioden. Deze
eerste periode wordt soms een afwijkende of gedeeltelijke eerste periode
genoemd.
De volgende Oplosser–vergelijking berekent N, I%, PV, PMT, of FV voor
transacties met een afwijkende eerste periode waarbij enkelvoudige rente voor
v
v
v

14: Extra voorbeelden 195
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
de afwijkende periode wordt gebruikt. De formule is geldig voor 0 tot 59 dagen
vanaf de aanvang tot de eerste betaling, en er wordt uitgegaan van een maand
van 30 dagen.*
Een Oplosser–vergelijking voor berekeningen voor afwijkende perioden:
(Voor het teken drukt u op .)
PV = het leningbedrag.
I% = de periodieke rentevoet.
DAYS = het werkelijk aantal dagen totdat de eerste betaling wordt
gedaan.
PMT = de periodieke betaling.
N = het totale aantal betalingsperioden.
FV = de aflossing ineens. Een aflossing ineens vindt plaats aan het eind van de
laatste (Nth) periode en komt bovenop een periodieke betaling.
De volgende voorbeelden gaan ervan uit dat u de vorige vergelijking, genaamd
ODD, in de Oplosser hebt ingevoerd. Voor instructies over het invoeren van
Oplosser–vergelijkingen, raadpleegt u “Uw eigen vergelijkingen oplossen,” op
pagina 29.
Voorbeeld: lening met een afwijkende eerste periode. Een lening van $4.500
met een looptijd van 36 maanden heeft een jaarlijkse rentevoet van 15%. Als
de eerste betaling binnen 46 dagen wordt gedaan, wat is dan het
maandbedrag?
Kies vergelijking ODD in de Oplosser.
* U hoeft geen Begin of Eind modus aan te geven. Indien het aantal dagen tot de eerste
betaling minder dan 30 bedraagt, wordt van de de Begin modus uitgegaan. Indien het
aantal dagen tot de eerste betaling tussen 30 en 59 ligt, inclusief, wordt van de Eind
modus uitgegaan.

196 14: Extra voorbeelden
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
Toetsen Scherm Omschrijving
Creëert menu.
36 36 betalingsperioden.
4500 Slaat leningbedrag op.
15 / 12
Slaat de periodieke,
maandelijkse rentevoet op.
46 Slaat dagen op tot de eerste
betaling.
0 Geen aflossing ineens.
Berekent betaling.
Voorbeeld: lening met een afwijkende eerste periode plus aflossing ineens.
Een lening van $10.000 heeft 24 maandelijkse betalingen van $400, plus een
aflossing ineens van $3.000 aan het eind van de 24e maand. Als de
betalingen beginnen binnen 8 dagen, wat is dan de jaarlijkse rentevoet die
wordt berekend?
Kies vergelijking ODD.
Toetsen Scherm Omschrijving
Creëert menu.
10000
24
Slaat bekende waarden op.
400 &
3000 &
8
Berekent periodieke
(maandelijkse) rentevoet.
* 12 = Jaarlijkse rentevoet.
v
v

210 14: Extra voorbeelden
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
zijn aan nul voor dit
gedeelte.
e
8 / 12
Slaat de maandelijkse veili
g
e
rentevoet op.
Berekent NPV van negatieve
cashflows.
s 0 Slaat NPV op in register 0.
e Terug naar CFLO menu.
@c Wist lijst.
0 Slaat nul op als FLOW(0).
(Sla negatieve flows over;
slaat positieve flows op.)
100000 I
5
Slaat FLOW(1) 5 keer op.
0 I
5 I
Slaat nul op voor FLOW(2),
5 keer.
I
9 I
Slaat nul op voor FLOW(3),
9 keer.
200000
I
Slaat FLOW(4) op, 1 keer.
e
13 / 12
Slaat maandelijkse
herinvesteringsrentevoet op.
Berekent NFV van positieve
cashflows.
s 1 Slaat NFV op in register 1.
@A
@c e
Schakelt naar TVM menu;
stelt 12 periodes per jaar met
Eind modus in, indien
noodzakelijk.
20 Slaat het totale aantal
v
v

14: Extra voorbeelden 211
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
investeringsperiodes op.
R 0 Roept de huidige waarde
van negatieve cashflows op
en slaat het op in PV.
R 1 Roept de toekomstige
waarde van positieve
cashflows op en slaat het op
FV.
0 Slaat nul op in PMT (geen
betalingen).
Berekent jaarlijkse MIRR.
Prijs van een verzekeringspolis
De prijs van een verzekeringspolis, met uitzondering van een levensverzekering,
is zelden op het eerste gezicht duidelijk. De prijs zou niet alleen de
premiebetalingen moeten bevatten, maar ook de rente die verdiend zou kunnen
worden op de contante waarde of het spaargedeelte van de polis.
De volgende vergelijking berekent de prijs per 1.000 euro dekking voor een
polisjaar en de rentevoet verdient op het spaargedeelte van de polis.
Om de prijs te berekenen, nemen we een bepaalde waarde aan voor rente −
bijvoorbeeld, de rentevoet die men zou kunnen verdienen op een eenjarig
staatspapier na belastingen. Op dezelfde manier neemt u om de rente te
berekenen, een prijs aan per 1.000 euro per jaar voor een alternatieve
verzekering; bijvoorbeeld, een goedkope termijnpolis van het type dat elk jaar
verlengt moet worden.
Zelfs complexe polissen zoals minimumdeposito schema's kunnen geanalyseerd
worden met deze procedure. Gebruik polisafkoopwaarden voor contante
waarden en de actuele (na belasting) bedragen voor betalingen (van premie) en
dividenden.
Een Oplosser vergelijking voor de prijs van een verzekering:

216 14: Extra voorbeelden
File name : Dutch-MP02-1-040308(Print).doc Print data : 2004/3/9
3,172004
8,7
100
Berekent prijs.
e]
Laat de NOTE:YIELD
ver
g
elijkin
g
zien, daarna het
menu.
Berekent opbrengst.
Statistieken
Voortschrijdend gemiddelde
Voortschrijdend gemiddelde komt vaak goed van pas bij het prognoses maken
van trends in gegevens die zich gedurende een tijdsperiode voordoen. In
berekeningen van Voortschrijdend gemiddelde wordt een gespecificeerd aantal
punten gemiddeld. Elke keer wanneer een nieuw punt is bereikt wordt het
oudste punt verwijderd. Zodoende wordt hetzelfde aantal punten gebruikt in
elke berekening.
Een Oplosser Vergelijking voor Voortschrijdend gemiddelde:
name
N = het aantal waarden gemiddeld in elke berekening.
LAST = het item getal van de meest recente waarde wat gemiddeld moet
worden.
name = de naam van de SUM lijst waarvan de gegevens zullen worden
gemiddeld. Als u een de SUM lijst maakt en benoemt, verzekert u
ervan dat de naam overeenkomt met de naam in de Oplosser
vergelijking.
Produktspezifikationen
Marke: | HP |
Kategorie: | Kalkulator |
Modell: | 17bII plus |
Brauchst du Hilfe?
Wenn Sie Hilfe mit HP 17bII plus benötigen, stellen Sie unten eine Frage und andere Benutzer werden Ihnen antworten
Bedienungsanleitung Kalkulator HP

24 Juli 2024

4 Juli 2024

4 Juli 2024

2 Juli 2024

2 Juli 2024

1 Juli 2024

28 Juni 2024

28 Juni 2024

28 Juni 2024
Bedienungsanleitung Kalkulator
- Kalkulator Genius
- Kalkulator Lexibook
- Kalkulator Canon
- Kalkulator Trevi
- Kalkulator Sharp
- Kalkulator Rex
- Kalkulator Olympia
- Kalkulator Casio
- Kalkulator Citizen
- Kalkulator Ibico
- Kalkulator Olivetti
- Kalkulator United Office
- Kalkulator Omron
- Kalkulator Sencor
- Kalkulator Sigma
- Kalkulator Rexel
- Kalkulator Globaltronics
- Kalkulator Milan
- Kalkulator Q-CONNECT
- Kalkulator Texas Instruments
- Kalkulator Tiger
- Kalkulator Genie
- Kalkulator Victor
- Kalkulator Aurora
- Kalkulator Texas
- Kalkulator Global Tronics
- Kalkulator Calculated Industries
- Kalkulator Addimult
- Kalkulator Victor Technology
Neueste Bedienungsanleitung für -Kategorien-

10 Oktober 2024

6 Oktober 2024

4 Oktober 2024

30 September 2024

30 September 2024

28 September 2024

27 September 2024

24 September 2024

23 September 2024

23 September 2024